Inicjatywa godnego upamiętnienia miejsca wiecznego spoczynku śp. Stefanii z Cieciszowskich Sienkiewiczowej (1814-73) na cmentarzu w Okrzei została podjęta 2 września 2008 r. w trakcie Ogólnopolskich Spotkań Sienkiewiczowskich w Adamowie na Podlasiu. Odtąd szlachetna, piękna idea wzniesienia monumentu nagrobnego matce autora „Quo vadis?” zaczęła zyskiwać coraz więcej zwolenników i ofiarodawców. Dziś z całą pewnością możemy stwierdzić, że doniosłe dzieło pomnikowe, realizowane przez Towarzystwo im. Henryka Sienkiewicza z prof. zw. dr. hab. Lechem Ludorowskim na czele, stało się czynem ogólnopolskim i patriotycznym. Do spopularyzowania tego przedsięwzięcia przyczyniły się redakcje niektórych pism. Apel, sygnowany przez prezesa Towarzystwa, i artykuły informacyjne mogliśmy przeczytać na łamach dwumiesięcznika „Lublin. Kultura i Społeczeństwo” (nr 4, 2008), tygodnika „Extra Częstochowa” (nr 2, 2008), „Naszego Dziennika” (19 stycznia, 8 sierpnia 2009 r.), „Gazety Częstochowskiej” (nr 3, 2009). „Niedziela” również zaprezentowała projekt ratowania mogiły matki noblisty w dodatku częstochowskim z 12 lipca 2009 r., a także zamieściła stosowny komunikat w edycji ogólnopolskiej (nr 2, 2010 r.).
Spore zainteresowanie niezwykłym zamierzeniem wynika nie tylko ze zrozumienia wielkiej sprawy społecznej - bo tak należy teraz nazwać rozwijającą się akcję sienkiewiczowską - ale też z poczucia wdzięczności dla autora „Potopu”, który tak wiele uczynił dla naszego kraju jako pisarz, katolik, działacz społeczno-polityczny, animator zarówno życia kulturalnego, jak i działalności charytatywnej.
W Częstochowie pierwsi zorganizowali kwestę uczniowie IV Liceum Ogólnokształcącego im. Henryka Sienkiewicza. Pozytywnie odpowiedziała na nią, oprócz obecnie uczącej się tu młodzieży, liczna zbiorowość rodziców, etatowych i emerytowanych nauczycieli, pracowników administracji i, oczywiście, absolwentów tej najstarszej, zasłużonej i jakże silnie związanej ze swym patronem częstochowskiej szkoły. Koncepcję wzbogacenia pomnikiem ważnego miejsca pamięci narodowej poparli również pracownicy i czytelnicy Biblioteki Ojców Paulinów na Jasnej Górze oraz studenci i wykładowcy Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Do kwesty przystąpiła ponadto społeczność Szkoły Podstawowej nr 14 im. Henryka Sienkiewicza w Częstochowie. Obecnie szczytna inicjatywa znajduje orędowników w częstochowskiej Wyższej Szkole Lingwistycznej i w Zespole Szkół w Szczekocinach. Uzyskana pomoc finansowa pozwoli spełnić marzenie o uczczeniu „matki zasłużonej dla Ojczyzny” - jak powiedział o Stefanii Sienkiewiczowej prof. Ludorowski w wywiadzie dla „Naszego Dziennika”.
Fundusze niezbędne na ten szczytny cel Towarzystwo zdobywa, wydając także publikacje propagujące noblistę. Warto te książki nabywać, tym bardziej że dochód z nich jest przeznaczany właśnie na budowę pomnika matki twórcy „Trylogii”. Ukazał się już najnowszy - IX tom jedynej w swoim rodzaju serii „Studiów Sienkiewiczowskich” - adresowanej do wszystkich admiratorów talentu pisarza. Bibliofilska edycja doskonałego reportażu Henryka Sienkiewicza o korridzie pt. „Walka byków” z pewnością oczaruje niejednego czytelnika. Cenną pamiątką dla każdego będzie pierwsze książkowe wydanie „Opowiadań” pani Stefanii, która - mając zamiłowania literackie - pisała prozą i wierszem, o czym mało kto wie. Swą symboliczną cegiełkę do budowy monumentu dołóżmy, kupując także pocztówki z pomnikami noblisty (Rzym, Vevey, Warszawa, Szczawnica). Wymienione pozycje wydawnicze, a nadto okolicznościowe druki (np. teksty przemówień Sienkiewicza) można zamawiać w Zarządzie Głównym Towarzystwa im. Henryka Sienkiewicza (ul. Żelazowej Woli 17/12, 20-853 Lublin) lub w Wydawnictwie Polihymnia www.polihymnia.pl.
Ważny krok na drodze do sfinalizowania dzieła uczyniono podczas Ogólnopolskich Spotkań Sienkiewiczowskich w Lublinie 4 września 2009 r. Zaprezentowano wówczas, poddano dyskusji i oceniono makietę monumentu „Matka i Syn”, autorstwa Witolda Marcewicza. Projekt - zgodny z estetyką klasycznego realizmu, mający jednocześnie symboliczną wymowę religijną, patriotyczną i edukacyjną - został ciepło przyjęty, otrzymał bardzo dobre recenzje, zyskał akceptację oglądających. W czasie drugiego pokazu w Bełżycach 19 listopada 2009 r. znów wzbudził podziw i uznanie publiczności. Model wysoko ocenił m.in. wybitny artysta rzeźbiarz prof. Czesław Dźwigaj, twórca znakomitych pomników Sienkiewicza w Rzymie (17 października 2006 r.) i Szczawnicy (25 maja 2008 r.). Wszystkich chcących uzyskać pełną wiedzę o przyjętym projekcie odsyłamy do przepięknie wydanego, kolorowego albumu „Sienkiewiczowskie projekty Witolda Marcewicza. Ikonoteka 2009”. Poza dokładną analizą dzieła wybranego znajdziemy tutaj opis innych propozycji zgłoszonych, a nadto krytyczny przegląd (udokumentowany zdjęciami) dotychczasowych monumentów wyobrażających sławnego pisarza. Dodatkowe urozmaicenie przemyślanego zbioru stanowi zajmujący wykład o rodzinie Sienkiewiczów, matce Henryka oraz historii jej grobu. Ozdobny tom współtworzy jeszcze duży wybór fotografii ilustrujących sztukę rzeźbiarską mistrza Marcewicza, którego „twórczość stała się - jak napisał autor «Ikonoteki», prof. Ludorowski - trwałym składnikiem urody «kulturowego krajobrazu» wielu miast w naszej Ojczyźnie (a także w Europie - we Francji i Niemczech)”.
Towarzystwo im. Henryka Sienkiewicza udostępnia czytelnikom „Niedzieli” zdjęcie prototypu, ufając, że ich bezinteresowna i szlachetna ofiarność przyczyni się do szybkiego ukończenia budowy pomnika „Matka i Syn”. Oby już w najbliższym roku roku.

Datki na budowę pomnika można wpłacać na konto Towarzystwa: 42 1240 2500 1111 0000 3765 9293, z adnotacją: „Grób Matki Sienkiewicza”.