Reklama

Media

„Niedziela” - historia prasowego tytułu

Od Detroit do Poznania i Częstochowy

Kiedy prowadziłem prace związane z digitalizacją przedwojennej „Niedzieli” i gromadziłem materiały źródłowe do skanowania, przez przypadek natrafiłem na gazetę wydawaną po polsku w Stanach Zjednoczonych Ameryki - w Detroit

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Pod koniec XIX wieku w Detroit w Stanach Zjednoczonych była wydawana gazeta pod tytułem „Niedziela”. Ten fakt bardzo mnie zaintrygował i po ukończeniu prac przenoszenia naszej częstochowskiej „Niedzieli” z lat 1926-39 i jej wszystkich dodatków do współczesnej wersji elektronicznej zająłem się tym tematem. Najpierw skontaktowałem się z Polskim Seminarium w Orchard Lake w USA, dokąd zostało ono przeniesione z Detroit, i tam uzyskałem informację, że „Niedziela” dla Polonii amerykańskiej była wydawana przez ks. Józefa J. Dąbrowskiego przy Polskim Seminarium w Detroit w latach 1891 - 1907. Pomimo pewnych podobieństw tematycznych i wydawniczych (np. w Detroit wydawano kalendarz podobny do naszego Kalendarza Jasnogórskiego), nie udało mi się jednak odszukać jakichkolwiek związków ze sobą obydwu „Niedziel”. Przyznam, że byłem tym trochę rozczarowany, ale nie zdziwiony, gdyż w tamtych czasach nie „rezerwowało się” tylko dla siebie tytułów gazet, dlatego często się one powtarzały. Postanowiłem iść dalej tym tropem i przeanalizować możliwie największą ilość obecnie dostępnych informacji o przedwojennej polskojęzycznej prasie, i znaleźć więcej „sióstr” naszego pisma. Oprócz „Niedzieli” wydawanej w Częstochowie i w Detroit znalazłem jeszcze tygodnik powieściowo-naukowy wydawany w Toledo w USA od 1913 r.; tygodnik dla ludu wydawany we Lwowie w latach 1884 - 1904; tygodnik społeczno-polityczno-literacki wydawany w Warszawie od 1906 r.; tygodnik ilustrowany wydawany we Lwowie w 1939 r. oraz najstarszą „Niedzielę” - tygodnik dla rodzin chrześcijańskich wydawany w Poznaniu w latach 1874-87. Zatem historia tytułu „Niedziela” ma co najmniej 138 lat, ale i tak wszystkie drogi prowadzą do Częstochowy, gdyż w pierwszych 2 numerach tej najstarszej, poznańskiej „Niedzieli” jest tekst poświęcony Kacprowi Karlińskiemu, obrońcy zamku w Olsztynie k. Częstochowy.
Oprócz samodzielnych tytułów znalazłem jeszcze 18 dodatków do przeróżnych pism przedwojennych zatytułowanych „Niedziela”, wydawanych w języku polskim (podaję lata wydawania, w których pismo na pewno się ukazywało):
1. Do tygodnika „Katolik”, wydawanego w Katowicach w latach 1936-39;
2. Do „Gryfa Kościerskiego”, wydawanego w Kościerzynie od 1932 r.;
3. Do tygodników „Głos Robotnika” i „Obrona Ludu”, wydawanych w Toruniu w latach 1927-38;
4. Do „Słowa Chełmżyńskiego”, wydawanego w Chełmży w latach 1933-34;
5. Do „Frontu Ludu”, wydawanego w Poznaniu w 1933 r.;
6. Do „Głosu Wąbrzeskiego”, wydawanego w Wąbrzeźnie w latach 1924-37;
7. Do „Głosu Chełmińskiego”, wydawanego w Chełmnie od 1933 r.;
8. Do „Głosu Ludu”, wydawanego w Czersku w 1934 r.;
9. Do „Dziennika Starogardzkiego”, wydawanego w Starogardzie Gdańskim w latach 1924-31;
10. Do „Dziennika Skarszewskiego”, wydawanego w Skarszewach od 1924 r.;
11. Do „Głosu Chełmżyńskiego”, wydawanego w Chełmży w latach 1933-34;
12. Do „Dziennika Chicagowskiego”, wydawanego w Chicago w USA od 1923 r.;
13. Do „Gazety Katolickiej”, wydawanej w Chorzowie od 1908 r.;
14. Do „Dziennika Berlińskiego”, wydawanego w Berlinie od 1932 r.;
15. Do gazet: „Nowiny”, „Nowiny Codzienne”, „Dziennik Raciborski”, „Głos Pogranicza i Kaszub”, „Katolik”, wydawanych w Opolu w latach 1932-39;
16. Do czasopisma „Nowiny”, wydawanego w Warszawie w 1938 r.;
17. Do „Górnoślązaka”, wydawanego w Katowicach od 1901 r.;
18. Do „Gońca Śląskiego” i „Katolika Polskiego”, wydawanych w Katowicach w latach 1927-33.
Na zakończenie wrócę jeszcze do naszego tygodnika, który wydawany jest od 86 lat. W pierwszym okresie, od 1926 r. do wybuchu II wojny światowej w 1939 r., ukazało się dokładnie 700 numerów pisma. „Niedziela”, reaktywowana po wojnie w kwietniu 1945 r., została ponownie zamknięta przez władze PRL w 1953 r., w którym ukazało się zaledwie 11 numerów pisma, a przez cały okres powojenny ukazało się ich 411. Po raz kolejny „Niedziela” wróciła w 1981 r. i od tego czasu łącznie z obecnym 38/2012 numerem pisma ukazało się ich 1620. Jest to zatem 2731. numer „Niedzieli” od początku jej ukazywania się na rynku. Zatem, jak Pan Bóg pozwoli, pod koniec 2017 r. powinien ukazać się jubileuszowy - 3000. numer „Niedzieli”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Wymaga roztropności

Niedziela małopolska 5/2016, str. 7-8

[ TEMATY ]

media

Archiwum

Ks. dr Piotr Studnicki

Ks. dr Piotr Studnicki

Ks. dr Piotr Studnicki jest zastępcą rzecznika archidiecezji krakowskiej i kierownikiem redakcji programów katolickich TVP Kraków. Tytuł doktora obronił na Wydziale Komunikacji Społeczno-Instytucjonalnej Uniwersytetu Świętego Krzyża w Rzymie. O roli komunikacji i mediów społecznościowych w Kościele z ks. Piotrem Studnickim rozmawia Maria Fortuna-Sudor

MARIA FORTUNA-SUDOR: – Co sprawiło, że zdecydował się Ksiądz na doktoranckie studia na wydziale komunikacji społeczno-instytucjonalnej?
CZYTAJ DALEJ

Święty Jan Nepomucen

Niedziela podlaska 20/2001

[ TEMATY ]

święty

Arkadiusz Bednarczyk

Św. Jan Nepomucen z kościoła w Lutczy

Św. Jan Nepomucen z kościoła w Lutczy
Św. Jan Nepomucen urodził się w Pomuku (Nepomuku) koło Pragi. Jako młody człowiek odznaczał się wielką pobożnością i religijnością. Pierwsze zapiski o drodze powołania kapłańskiego Jana pochodzą z roku 1370, w których figuruje jako kleryk, zatrudniony na stanowisku notariusza w kurii biskupiej w Pradze. W 1380 r. z rąk abp. Jana Jenzensteina otrzymał święcenia kapłańskie i probostwo przy kościele św. Galla w Pradze. Z biegiem lat św. Jan wspinał się po stopniach i godnościach kościelnych, aż w 1390 r. został mianowany wikariuszem generalnym przy arcybiskupie Janie. Lata życia kapłańskiego św. Jana przypadły na burzliwy okres panowania w Czechach Wacława IV Luksemburczyka. Król Wacław słynął z hulaszczego stylu życia i jawnej niechęci do Rzymu. Pragnieniem króla było zawładnąć dobrami kościelnymi i mianować nowego biskupa. Na drodze jednak stanęła mu lojalność i posłuszeństwo św. Jana Nepomucena. Pod koniec swego życia pełnił funkcję spowiednika królowej Zofii na dworze czeskim. Zazdrosny król bezskutecznie usiłował wydobyć od Świętego szczegóły jej spowiedzi. Zachowującego milczenie kapłana ukarał śmiercią. Zginął on śmiercią męczeńską z rąk króla Wacława IV Luksemburczyka w 1393 r. Po bestialskich torturach, w których król osobiście brał udział, na pół żywego męczennika zrzucono z mostu Karola IV do rzeki Wełtawy. Ciało znaleziono dopiero po kilku dniach i pochowano w kościele w pobliżu rzeki. Spoczywa ono w katedrze św. Wita w bardzo bogatym grobowcu po prawej stronie ołtarza głównego. Kulisy i motyw śmierci Świętego przez wiele lat nie był znany, jednak historyk Tomasz Ebendorfer około 1450 r. pisze, że bezpośrednią przyczyną śmierci było dochowanie przez Jana tajemnicy spowiedzi. Dzień jego święta obchodzono zawsze 16 maja. Tylko w Polsce, w diecezji katowickiej i opolskiej obowiązuje wspomnienie 21 maja, gdyż 16 maja przypada św. Andrzeja Boboli. Jest bardzo ciekawą kwestią to, że kult św. Jana Nepomucena bardzo szybko rozprzestrzenił się na całą praktycznie Europę. W wieku XVII kult jego rozpowszechnił się daleko poza granice Pragi i Czech. Oficjalny jednak proces rozpoczęto dopiero z polecenia cesarza Józefa II w roku 1710. Papież Innocenty XII potwierdził oddawany mu powszechnie tytuł błogosławionego. Zatwierdził także teksty liturgiczne do Mszału i Brewiarza: na Czechy, Austrię, Niemcy, Polskę i Litwę. W kilka lat potem w roku 1729 papież Benedykt XIII zaliczył go uroczyście w poczet świętych. Postać św. Jana Nepomucena jest w Polsce dobrze znana. Kult tego Świętego należy do najpospolitszych. Znajduje się w naszej Ojczyźnie ponad kilkaset jego figur, które można spotkać na polnych drogach, we wsiach i miastach. Często jest ukazywany w sutannie, komży, czasem w pelerynie z gronostajowego futra i birecie na głowie. Najczęściej spotykanym atrybutem św. Jana Nepomucena jest krzyż odpustowy na godzinę śmierci, przyciskany do piersi jedną ręką, podczas gdy druga trzyma gałązkę palmową lub książkę, niekiedy zamkniętą na kłódkę. Ikonografia przedstawia go zawsze w stroju kapłańskim, z palmą męczeńską w ręku i z palcem na ustach na znak milczenia. Również w licznych kościołach znajdują się obrazy św. Jana przedstawiające go w podobnych ujęciach. Jest on patronem spowiedników i powodzian, opiekunem ludzi biednych, strażnikiem tajemnicy pocztowej. W Polsce kult św. Jana Nepomucena należy do najpospolitszych. Ponad kilkaset jego figur można spotkać na drogach polnych. Są one pamiątkami po dziś dzień, dawniej bardzo żywego, dziś już jednak zanikającego kultu św. Jana Nepomucena. Nie ma kościoła ani dawnej kaplicy, by Święty nie miał swojego ołtarza, figury, obrazu, feretronu, sztandaru. Był czczony też jako patron mostów i orędownik chroniący od powodzi. W Polsce jest on popularny jako męczennik sakramentu pokuty, jako patron dobrej sławy i szczerej spowiedzi.
CZYTAJ DALEJ

Post i modlitwy za Polskę przed II turą wyborów

2025-05-21 20:54

[ TEMATY ]

modlitwa

patriotyzm

Adobe Stock, montaż: A. Wiśnicka

Przed II turą wyborów prezydenckich oplećmy naszą Ojczyznę modlitwą różańcową. Włączmy się w nowennę. Podejmijmy post.

Do nieustannego Różańca w dniach od 19 maja do 1 czerwca w intencji Ojczyzny i wyboru prezydenta, który będzie stał na straży chrześcijańskich wartości, zachęca sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II w Toruniu. – Przed II turą wyborów prezydenckich módlmy się w kolejnych dniach, przez całą dobę, Różańcem św. To nasz najpotężniejszy oręż w błagalnej modlitwie o wyproszenie łask potrzebnych dla Polski. Prośmy przez wstawiennictwo Maryi, aby nasza Ojczyzna wyszła zwycięsko z trudnej sytuacji, aby nasze wybory zapewniły jej pomyślną przyszłość budowaną w oparciu o naukę Jezusa – mówi „Naszemu Dziennikowi” o. Andrzej Laskosz CSsR, kustosz sanktuarium.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję