Kryzys spowodowany nieuczciwymi transakcjami na rynku finansowym dotknął biednych i bogatych, małe społeczności i całe państwa. Neoliberalna teoria ekonomiczna, przerzucająca koszty na człowieka i społeczeństwo, budzi coraz większą nieufność. Wartość dobra wspólnego staje się ważna, ceniona i oczekiwana. Przedsiębiorstwa coraz częściej stają się transparentne, gdyż tylko wtedy budzą zaufanie. Zarządzający swoimi oszczędnościami coraz częściej zastanawiają się, w co inwestowane są ich pieniądze. Napędzanie koniunktury firmom produkującym towary godzące w człowieka i jego środowisko życia staje się wątpliwe moralnie i jest potępiane. Etyka biznesu i inwestowanie etyczne staje się wyzwaniem współczesnych czasów.
Tym zagadnieniom poświęcona została konferencja na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie 26 maja br. Naukowcy i praktycy zastanawiali się nad: rolą etyki i odpowiedzialności w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych (dr Bolesław Rok, Centrum Etyki Biznesu); rolą społecznej nauki Kościoła w wyznaczaniu ram etycznych dla efektywności ekonomicznej na rynku (ks. Janusz Majda, ekonom KEP); koniecznością inwestowania etycznego w edukację - zagadnienie przedstawione na podstawie badań empirycznych przeprowadzonych na próbie studentów UKSW (dr Julita Sokołowska, UKSW); inwestowaniem uwzględniającym czynniki prospołeczne - na podstawie rankingu firm poddawanych analizie FSG, tzn. spełniania przez nie kryteriów ochrony środowiska, zachowania norm społecznych w zarządzaniu firmą, obniżania ryzyka, innowacyjności, transparentności (Camilla Bossi, ECPI); makroekonomicznymi uwarunkowaniami budowy portfela funduszu polskich spółek (dr Eryk Łon, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu).
W niezwykle ciekawych wystąpieniach prelegentów i uczestników konferencji dominował niepokój, czy możliwe jest inwestowanie etyczne w nieetycznym środowisku, czy Polacy jako społeczeństwo dojrzeli do podejmowania zachowań na rynku finansowym i gospodarczym zgodnie ze swoimi przekonaniami, czy ideę solidaryzmu społecznego i dobra wspólnego można przełożyć na płaszczyznę rynku kapitałowego, czy działania firmy zgodne z zasadą społecznej odpowiedzialności przyniosą zysk...
We wnioskach przytaczano przykłady coraz liczniejszych spółek, wprowadzających zasady etyki w zarządzaniu, gdyż wizerunek firmy to teraz atut na rynku (dr Bolesław Rok). Potwierdziła to p. Camilla Bossi z ECPI, mówiąc, że firmy, które przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych kierują się czynnikami FSG, zwiększają zyski ponad 40 proc. W świecie globalnej gospodarki do patriotyzmu urasta ochrona rodzimych firm, tak jak to w dobie ostatniego kryzysu uczyniły rządy dużych europejskich państw. Propozycję utworzenia przy SKOK-ach (definiujących się wyłącznie polskim kapitałem) funduszu inwestycyjnego, grupującego tzw. polskie spółki proeksportowe, złożył w swoim wystąpieniu dr Eryk Łon. Byłaby to realizacja misji prowadzonej przez ks. Piotra Wawrzyniaka i Franciszka Stefczyka - promowania rodzimych, polskich spółek bankowych.
Sfera ekonomiczna nie jest neutralna, należy do sfery działalności ludzkiej, dlatego tak ważna jest etyka daru, idea bezinteresowności i wspólnoty. Bogactwo nie jest niczym złym, jeżeli jego źródłem jest godne postępowanie, a redystrybucja bogactw jest tak zarządzana, że przyczynia się do rozwoju społeczeństwa, a nie do jego ubóstwa (ks. Janusz Majda).
Prowadzący konferencję red. Tadeusz Mosz, autor znanych programów w radiu i telewizji o tematyce społeczno-ekonomicznej, zwrócił uwagę na ogromną rolę edukacji ekonomicznej i potrzebę kodeksu etycznego, normującego zasady postępowania w biznesie. Mówiąc językiem młodzieży, zacytowanym w badaniach dr Julity Sokołowskiej, powinniśmy się starać, by zachowania nieetyczne na rynku „nie były w porzo” - a teraz są. Rynek nie jest instytucją równych szans. Korporacja to nie to samo co średnia firma, a ludzie na rynku nie zachowują się racjonalnie. Kryzys pokazał, że to nie rządy rządzą światem, lecz korporacje. Edukacja o zachowaniu się na rynku ekonomicznym i finansowym, edukacja o etyce, tworzenie prawa i pomoc państwa odważnie, mimo unijnych nacisków, udaremniająca znikanie z rynku dobrych firm z polskim kapitałem - to działania, które czekają nas w najbliższym czasie.
Na zakończenie konferencji prezes Zarządu TFI SKOK S.A. Rafał Matusiak przypomniał podstawową zasadę rozwoju cywilizacji: najbardziej rozwinięte społeczeństwa i ich gospodarki skupiają się na gromadzeniu zasobów na pokolenia, a nie na kwartał. Takie działania może nie dają krótkotrwałych zysków, ale w perspektywie długoterminowej dają ludziom pracę, a państwu stabilność. W globalnym świecie w interesie państwa i jego gospodarki jest promowanie odpowiedzialnego społecznie inwestowania i etycznego finansowania, gdyż jedynie zasady etyczne wyznaczają ramy umożliwiające bogacenie się nie tylko sprytnym jednostkom, ale całemu społeczeństwu.