W Babim Jarze przedstawiciele przedstawiciele judaizmu (rabin Dawid Szychowski), chrześcijaństwa (bp Jo Wells, anglikańska biskupka Dorking w Wielkiej Brytanii, przedstawicielka Kościoła Anglii, reprezentująca arcybiskupa Canterbury i s. Sheila Kinsey FCJM, współsekretarz wykonawczy Komisji Sprawiedliwości, Pokoju i Integralności Stworzenia Unii Przełożonych Generalnych i Międzynarodowej Unii Przełożonych Generalnych) oraz islamu (imam Yahya Pallavicini, imam Ibrahim Mogra) z różnych krajów Europy oraz z USA poprowadzili według swoich tradycji modlitwę o sprawiedliwy pokój w Ukrainie. Modlitwie towarzyszyła gra ukraińskiego muzyka na skrzypcach.

– Gdy odwiedziliśmy Babi Jar, jakby przeniesiono nas z powrotem do ostatniej wojny światowej i przypomnieliśmy sobie okrucieństwo, jakie człowiek może zadać bliźniemu. Tysiące Żydów zamordowano z zimną krwią, a ich ciała wrzucono do wąwozu. Ich pamięć jest żywa w synagodze pamięci, wybudowanej na miejscu tej masakry. Budynek, wykonany z dębu, jest świadectwem pomysłowości człowieka i umiejętności korzystania z mocy danych przez Boga w pozytywny, produktywny i pokojowy sposób. Zniszczenia spowodowane rosyjską inwazją i bombardowaniem, które widziałem, są bolesne. Jednak przez cały czas widziałem odwagę i determinację zwykłych Ukraińców, z których wielu straciło wszystko, w tym bliskich. To daje mi nadzieję, że nie jest odległy dzień, kiedy dzielni synowie i córki tego wspaniałego kraju pokonają napastników i uwolnią ich ziemię – mówi KAI szejk Ibrahim Mogra z Wielkiej Brytanii.

Imam Yahya Pallavicini, przewodniczący włoskiej Islamskiej Wspólnoty Religijnej i koordynator Europejskiego Majlisu Przywódców Muzułmańskich zauważa, że sprawiedliwy pokój może rozwijać się wraz z wiarą w miłosierdzie i miłość Boga. „Pamiętajmy, że pokój nie jest pustym słowem, ale świętą rzeczywistością, która inspiruje serca i uczynki” – podkreśla.

– Modlitwa Żydów, chrześcijan i muzułmanów w pobliżu Menory pod pomnikiem ofiar holokaustu Bab Jar w Kijowie to bardzo symboliczny moment. Musimy pamiętać o ciemnej stronie historii, kiedy nienawiść, przemoc, prześladowania już zniszczyły życie tak wielu rodzin w Europie. Musimy rozpoznać, w jaki sposób ta inwazja jest niestety powtórzeniem tych poprzednich okrucieństw i jako przywódcy religijni zaangażować się w powstrzymanie wojny, inwazji, bojkotów i promowanie pojednania – wskazał imam Pallavicini.

Dr Mateusz Piotrowski, współorganizator inicjatywy, powiedział po wspólnych modlitwach: „Jesteśmy w Kijowie jako ludzie wiary, jako wieloreligijna i międzynarodowa delegacja. Nasza wiara skłoniła nas do obecności tutaj. Chcąc okazać solidarność, przybyliśmy do Kijowa, aby modlić się o sprawiedliwy pokój”.

Zaznaczył, że właśnie z tego miejsca wybrzmiewa wołanie o to, by bombardowanie ukraińskich miast natychmiast się skończyło: „Jesteśmy tutaj, ponieważ Bóg żąda, aby miasta nie były bombardowane”. – Jesteśmy tu po to, by powiedzieć: rosyjska blokada portów ukraińskich musi się skończyć. Ziarno musi znowu płynąć z Ukrainy, jeśli mamy uniknąć głodu i katastrofy humanitarnej - podkreślił.

Zaapelowano także o zwiększenie pomocy humanitarnej i zrealizowanie korytarzy humanitarnych, a także zasygnalizowano chęć zorganizowania podobnego spotkania w Moskwie oraz wyrażono nadzieję, że w Kijowie pojawią się kolejne podobne delegacje.

- Niestety wojna na Ukrainie nie jest jedyną wojną przynoszącą cierpienie: wiemy, co dzieje się na Bliskim Wschodzie, w Azji, w Afryce i w wielu innych miejscach. Interwencja przywódców religijnych w formie czuwania na rzecz sprawiedliwego pokoju w miastach zagrożonych bombardowaniem mogłaby stanowić ważne narzędzie budowania pokoju. Mamy nadzieję, że to narzędzie będzie można wykorzystać w Kijowie i innych ukraińskich miastach - powiedział Mateusz Piotrowski.

W spotkaniu modlitewnym oprócz delegacji udział wzięli m.in. nuncjusz apostolski na Ukrainie abp Visvaldas Kulbokas, Olena Bogdan (odpowiedzialna z ramienia ukraińskiego rządu za koordynację współpracy z Kościołami i wspólnotami religijnymi) i Oleksyj Dniprow (wiceszef kancelarii prezydenta Ukrainy).

Po modlitwie delegacja zwiedziła Babi Jar.

Tego dnia odwiedzono także centrum muzułmańskie w Kijowie, gdzie zaprezentowane zostały dzieje muzułmanów na terenach Ukrainy oraz omówione relacje międzyreligijne w historii i obecnie.

Bardzo ważnym punktem dnia była wizyta w mieście Irpień, które bardzo ucierpiało ze strony rosyjskich zbrodniarzy wojennych. Odwiedzono grekokatolicką cerkiew Narodzenia NMP, w której widoczne są zniszczenia i ślady po pociskach. Duchowni z przejęciem opowiadali o dramatycznych wydarzeniach, jakie dotknęły ludność tego bohaterskiego miasta. W piwnicy pod kościołem schronienie znalazło kilkanaście osób. Opatrznościowo przygotowano i wyposażono ją w odpowiednie zapasy jeszcze dwa tygodnie przed atakiem Rosji na Ukrainę w lutym. Z jednego z doszczętnie zniszczonych domów bp Wells wzięła dwie zwęglone deski, z których zrobi krzyż.

Delegacja udała się także do ośrodka prowadzonego przez ukraińską Caritas.

- Mija już 80 lat cierpienia, a także znaku odwagi narodu ukraińskiego - od masakry ponad 33 tys. Żydów w 1941 roku do dzisiejszych zbombardowanych domów w Irpieniu, gdzie zginęło tak wielu ludzi. Piękna i pełna symboliki drewniana synagoga zbudowana niedawno w Babim Jarze przedstawiała głęboką potęgę Ukrainy, która potrafi uporać się z dawnymi okrucieństwami i powiedzieć prawdę o tym, co stało się z ich żydowskimi współobywatelami. Nasza delegacja religijna została przyjęta z serdecznością, wdzięcznością i ciepłem przez Tatarów, chrześcijan i urzędników państwowych, gdziekolwiek poszliśmy, również przez Ukraińców ze zbombardowanych miast, którzy musieli opuścić swoje domy – mówi KAI prof. Barbara Wien z USA. – Nasz sprzeciw wobec rosyjskiej agresji militarnej jest niewzruszony, podobnie jak nasza wiara, że ​​ludzie dobrej woli na całym świecie muszą zakończyć tę wojnę oraz uzdrowić ziemię i lud Ukrainy – dodaje.

***

Kilkunastu przywódców i osoby wierzące, reprezentujące różne religie i wyznania, przybyło do Kijowa 23 maja, by zaangażować się w modlitwę, towarzyszenie duszpasterskie, dystrybucję pomocy humanitarnej, a także spotkać się z ukraińskimi władzami.

Partnerem goszczącym delegację w Kijowie jest Centrum Pamięci Holokaustu „Babi Jar”, organizacja pozarządowa, która stworzyła pierwsze nowoczesne muzeum Holokaustu w Europie Wschodniej. Delegacja jest organizowana przez Stowarzyszenie Pacjent Europa, ogólnoeuropejską inicjatywę działającą na rzecz solidarnej odbudowy Europy; we współpracy z kilkoma organizacjami, w tym Sojourners, chrześcijańską organizacją pozarządową z siedzibą w Waszyngtonie oraz przedstawicielami Uniwersytetu Georgetown (USA).