W poniedziałek w Muzeum Narodowym w Warszawie odbyła się uroczystość przekazania do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie odzyskanych strat wojennych – dwóch dziewiętnastowiecznych rysunków autorstwa Adolfa Kozarskiego: "Widok części Zagórowa od północy" i "Uliczka żydowska w Lipnie". W uroczystości uczestniczyli m.in. wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie Łukasz Gaweł, Robert Edsel z The Monuments Men Foundation, Jeanne Briganti, attache ds. kultury z Ambasady USA w Polsce.

"Dzisiaj do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie wracają dwa rysunki autorstwa Adolfa Kozarskiego, które zaginęły podczas II wojny światowej. Rysunki te znajdowały się w kolekcji warszawskiego Muzeum od 1925 roku. Były częścią zespołu 21 prac Kozarskiego zakupionych od Stanisława Dybowskiego, co poświadcza zachowana w muzeum dokumentacja archiwalna. Do dziś z tego zespołu obiektów zachowało się w muzeum 18 rysunków - 3 zaginęły, dwa właśnie w tej chwili wracają. Dzięki współpracy MKiDN z amerykańską fundacją The Monuments Men już za chwilę do tych zachowanych prac dołączą dwa odnalezione rysunki w Stanach Zjednoczonych" - powiedział wicepremier Gliński.

Wskazał, że "ktoś mógłby powiedzieć, że to tylko dwa niewielkie, bardzo skromne rysunki". "Jednak to jest bardzo symboliczne, że dla nas ważny jest powrót do macierzystych zbiorów każdego dzieła sztuki, które zaginęło. To stanowi bardzo ważną, ogromną wartość. W ten właśnie sposób powoli, krok po kroku, odbudowujemy przedwojenne kolekcje polskich muzeów" – podkreślił minister kultury i dziedzictwa narodowego.

Zaznaczył, że "każdy, nawet najmniejszy obiekt, jest znaczący w tym procesie". "Odnalezienie każdego obiektu jest powodem do satysfakcji, ale jest przede wszystkim długiem spłaconym tym wszystkim, którzy w Polsce o dzieła sztuki dbali, jest to nasz obowiązek wobec polskiej wspólnoty" - dodał.

Podziel się cytatem

Wicepremier przypomniał, że w wyniku II wojny światowej Polska utraciła najwięcej ze wszystkich krajów europejskich ze swego dziedzictwa materialnego. "Straty wojenne w polskich kolekcjach publicznych, kościelnych, w kolekcjach prywatnych szacuje się na ponad 516 tysięcy dzieł sztuki. Ocenia się, że z polskich muzeów zniknęła ponad połowa zbiorów. Rozpoczęta tuż po wojnie akcja rewindykacyjna doprowadziła do odzyskania części zagrabionych zabytków. Niestety ona została już zakończona, dość wcześnie, w latach 50. i praktycznie od tamtego czasu do początku lat 90., niewiele w kwestii, restytucji się robiło. Obecnie, ta działalność, którą my prowadzimy, została zapoczątkowana przez Wydział ds. Restytucji MKiDN, a baza strat wojennych, która jest opracowywana w tym wydziale liczy 64 tysiące rekordów i wciąż jest aktualizowana" - przekazał wicepremier Gliński.

Zapewnił, że "państwo polskie nie ustaje w poszukiwaniu utraconych dóbr kultury, mimo iż od zakończenia II wojny światowej minęło już prawie 80 lat". "Dzięki pracy resortu kultury w ostatnich latach do macierzystych zbiorów powróciło ponad 500 cennych dzieł sztuki. W tej chwili ponad 80 spraw restytucyjnych w Polsce i na świecie jest prowadzonych. Aby odnaleźć i odzyskać zaginione dzieła sztuki, musimy współpracować z bardzo wieloma środowiskami. To są oczywiście muzealnicy, znawcy dzieł sztuki, ale to są także wyspecjalizowane instytucje - policja, prokuratura, nasze ambasady i wiele zagranicznych instytucji" - wskazał szef MKiDN.

Odnosząc się do kwestii współpracy ze Stanami Zjednoczonymi wskazał, że z USA w ostatnim czasie przywieziono do Polski "Portret damy" Melchiora Geldorpa, także "Portret młodego mężczyzny" Krzysztofa Lubienieckiego oraz dwa obrazy Juliana Fałata "Naganka na polowaniu w Nieświeżu" i "Przed polowaniem w Rytwianach".

Gliński podkreślił również znaczenie współpracy z takimi organizacjami jak fundacja The Monuments Men, która popularyzuje w Stanach Zjednoczonych wiedzę o hitlerowskiej, niemieckiej grabieży dzieł sztuki. (PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ dki/