Apelacja

Jest zaskarżeniem wyroku. Jeśli w pierwszej instancji orzekał sąd rejonowy, apelację rozpatruje sąd okręgowy: jeśli pierwszą instancją był sąd okręgowy, zaskarżonym wyrokiem zajmie się sąd apelacyjny. Apelacja musi spełniać wymogi pisma procesowego. Ponadto powinna zawierać:
* oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest zaskarżony w całości, czy tylko w części;
* zwięzłe przedstawienie zarzutów;
* uzasadnienie zarzutów;
* wskazanie w razie potrzeby nowych faktów i dowodów;
* wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu zadanej zmiany lub uchylenia.
Apelację należy wnieść w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem. Jeśli strona nie ze swej winy przekroczy ten termin, może wnieść pismo o przywrócenie terminu. Jeśli strona nie zażąda wyroku wraz z uzasadnieniem, ma w sumie trzy tygodnie na wniesienie apelacji. Wnosimy ją do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie. Jeśli nie zawiera żadnych braków, zajmie się nią sąd II instancji.

Zażalenie

Jest również środkiem odwoławczym, ale nie ma takiego zadania jak apelacja, bowiem środek ten nie przysługuje od orzeczeń co do istoty sprawy, ale od innych orzeczeń sądu I instancji i dotyczy odrzucenia pozwu lub wniosku, umorzenia postępowania, zawieszenia postępowania. Zażalenie przysługuje nie tylko stronom, ale również uczestnikom postępowania, a także innym osobom, jak świadkowie, biegli lub osoby trzecie zobowiązane do przedstawienia dokumentów czy przedmiotu oględzin.
Zażalenie jest pismem procesowym i musi zawierać:
* wskazanie zaskarżonego postanowienia;
* wniosek o jego zmianę lub uchylenie;
* zwięzłe uzasadnienie ze wskazaniem nowych faktów i dowodów.
W sprawach majątkowych powinno zawierać również wartości przedmiotu zaskarżenia. Zażalenie wnosimy w terminie tygodniowym od doręczenia postanowienia czy zarządzenia lub od ogłoszenia postanowienia. W przypadku przekroczenia tego terminu możemy żądać jego przywrócenia. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia. Zażalenie wnosimy do sądu I instancji, który wydał zaskarżone postanowienie lub zarządzenie.

Kasacja

Wprowadzono ją do polskiego prawodawstwa w 1996 r. jako jeden ze środków odwoławczych, jak apelacja czy zażalenie. Kasacja przysługuje od wyroku i postanowienia o odrzuceniu pozwu lub umorzeniu postępowania, które zapadły w sądzie II instancji. Są to więc orzeczenia, które kończą postępowanie sądowe w danej sprawie. Nie można wnieść kasacji od orzeczenia, które uchyla orzeczenie sądu I instancji i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania. Jeśli sąd II instancji uchylił zaskarżone orzeczenie i odrzucił pozew lub umorzył postępowanie, kasacja jest dopuszczalna, ponieważ wydał orzeczenie, które kończy postępowanie w sprawie. Jednak nie we wszystkich sprawach kasacja jest dopuszczalna - nie przysługuje w sprawach o trybie procesowym (jest jeszcze postępowanie nieprocesowe):
* o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 5 tys. zł, a w sprawach gospodarczych niższa niż 20 tys. zł;
* w sprawach o alimenty;
* o czynsz najmu i dzierżawy;
* o naruszenie posiadania;
* dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych oraz o deputaty i ich ekwiwalenty;
* rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym.
Kasację wnosimy do sądu, który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie w terminie miesiąca od dnia doręczenia orzeczenia stronie skarżącej, która złożyła wniosek w terminie o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem. Strona, która tego zaniechała, nie jest uprawniona do wniesienia kasacji.
Kasacja musi być sporządzona przez pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym. Strona wnosząca kasację może złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata lub radcę prawnego z urzędu do wniesienia kasacji.
Kasację rozpatruje Sąd Najwyższy. Może on ją oddalić, uchylić zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia, ale tylko w uchylonym zakresie, może zmienić zaskarżone orzeczenie w części lub w całości i orzec co do istoty sprawy w tym zakresie, może uchylić zaskarżone orzeczenie, odrzucając pozew lub wniosek, może też uchylić orzeczenie i umorzyć postępowanie.
Kasację w imieniu strony może wnieść również rzecznik praw obywatelskich.