Pierwszym arcybiskupem metropolitą w 1992 r. został dotychczasowy biskup częstochowski Stanisław Nowak. Archidiecezja liczyła wówczas 31 dekanatów, 281 parafii, 609 kapłanów i ok. 920 tys. wiernych. 29 lat istnienia metropolii i archidiecezji częstochowskiej przyniosło wiele ważnych zmian. Narodziły się nowe możliwości lepszego dostosowania pracy duszpasterskiej. Obecnie archidiecezja częstochowska liczy: 311 parafii, 36 dekanatów, 4 regiony duszpasterskie, 1 parafię personalną i 3 rektoraty.

W okresie 29 lat, jakie minęły od ustanowienia naszej archidiecezji, dokonało się bardzo wiele ważnych dla Kościoła częstochowskiego wydarzeń. 3 maja 1992 r. w sposób uroczysty zainaugurowało swoją działalność Katolickie Radio Fiat. Jego początki sięgają VI Światowego Dnia Młodzieży, kiedy zaczęło funkcjonować z inicjatywy ks. Mariana Dudy jako radio służące sprawom tego Dnia. Była to jedna z pierwszych katolickich rozgłośni radiowych w Polsce.

Prawdziwie multimedialną instytucją, z własnym studiem radiowym, telewizyjnym i internetowym, stał się również Tygodnik Katolicki „Niedziela”.

Archidiecezja przeżywała w tym czasie dwie pielgrzymki Jana Pawła II do Częstochowy (4 czerwca 1997 r. i 17 czerwca 1999 r.), pielgrzymkę Benedykta XVI (26 maja 2006 r.) oraz pielgrzymkę papieża Franciszka z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski (28 lipca 2016 r.).

Wśród ważnych wydarzeń religijnych należy przypomnieć to, że Jasna Góra i Częstochowa były polską stacją światowej peregrynacji figury Matki Bożej z Fatimy (15-28 października 1995 r.), a także figury Dziewicy Maryi z Nazaretu (30 kwietnia – 8 maja 1999 r.). Ważnym wydarzeniem była peregrynacja obrazu Jezusa Miłosiernego (2002-03) oraz peregrynacja relikwii Krzyża Świętego (2010-11).

Archidiecezja otrzymała dar w postaci pierwszych błogosławionych Kościoła częstochowskiego. 13 czerwca 1999 r. Jan Paweł II beatyfikował ks. Ludwika Rocha Gietyngiera i ks. Maksymiliana Binkiewicza, a 5 marca 2000 r. s. Kanutę Chrobot, nazaretankę.

Bardzo ważnymi wydarzeniami historycznymi i religijnymi były koronacje obrazów Matki Bożej koronami papieskimi: 25 sierpnia 1996 r. – Matki Bożej Mrzygłodzkiej, 28 maja 2005 r. – Matki Bożej Pajęczańskiej i 8 września 2007 r. – Matki Bożej w Bęczkowicach.

Po najdłuższej w historii diecezji, bo trwającej ponad 27 lat posłudze, piątym pasterzem Kościoła częstochowskiego 29 grudnia 2011 r. papież Benedykt XVI mianował bp. Wacława Tomasza Depo, dotychczasowego biskupa zamojsko-lubaczowskiego. Objął on rządy w archidiecezji częstochowskiej w czasie ingresu do archikatedry Świętej Rodziny 2 lutego 2012 r.

W okresie posługi abp. Depo Częstochowa z Jasną Górą uczestniczyły w czuwaniu i międzynarodowej modlitwie różańcowej, która odbyła się w dziesięciu sanktuariach świata z inicjatywy papieża Franciszka (2014). Obchodzono też 90-lecie powstania Tygodnika Katolickiego „Niedziela” (2016). Odbyły się ponadto uroczystości 90-lecia diecezji częstochowskiej i 100-lecia urodzin bp. Stefana Bareły (2016). Archidiecezja częstochowska przeżywała w tym okresie Rok Zawierzenia (2013-14) i Rok Ewangelizacji (2014-15). Zostały też zorganizowane: I Archidiecezjalny Kongres Nowej Ewangelizacji i Kongres Miłosierdzia z racji Roku Miłosierdzia w Kościele Powszechnym (2016).

Wydarzeniem o dużej randze była koronacja koronami papieskimi Kalwaryjskiej Matki Zawierzenia w Praszce, która odbyła się 12 września 2015 r., a przewodniczył jej abp Zygmunt Zimowski. Ustanowiono w tym miejscu Archidiecezjalne Sanktuarium Pasyjno-Maryjne.

3 maja 2012 r. Kongregacja Edukacji Katolickiej erygowała Wyższy Instytut Teologiczny im. Najświętszej Maryi Panny Stolicy Mądrości w Częstochowie na bazie istniejącego od 1981 r. Instytutu Teologicznego. Został także definitywnie potwierdzony Status Sekcji WT UPJP II w Krakowie oraz rozszerzony o możliwość studiowania przez ludzi świeckich i studia doktoranckie.

W czasie pontyfikatu abp. Depo doszło do przygarnięcia Seminarium Diecezji Sosnowieckiej do gmachu seminaryjnego w Częstochowie. Docelowo, dzięki jego inicjatywie i zaangażowaniu finansowemu, urządzono całkiem na nowo kaplicę Najświętszego Sakramentu w archikatedrze (2017). Przeprowadzono również kompleksowy remont całej świątyni (2019-21).

Abp Depo ustanowił też sanktuarium Krzyża św. w Rększowicach. 

Dzisiaj, w rocznicę ustanowienia archidiecezji częstochowskiej, Mszy św. w bazylice archikatedralnej Świętej Rodziny o godz. 18 będzie przewodniczyć abp Wacław Depo.