W 1990, 1995 i 2000 r. Kościół łódzki uroczyście obchodził jubileusze związane z erygowaniem diecezji. Celem obchodów było pogłębienie wiary, ożywienie praktyk religijnych oraz wzmocnienie poczucia jedności we wspólnocie lokalnego Kościoła. Liczne wykłady, konferencje, homilie i katechezy ukierunkowane były na wzrost wiedzy o archidiecezji. Także spotkania biskupów łódzkich z Ojcem Świętym w ramach wizyty „ad limina Apostolorum” stały się inspiracją do podjęcia w archidiecezji nowych inicjatyw duszpasterskich. Zgodnie z decyzją Ojca Świętego, rok 1997 rozpoczął 3-letni okres bezpośredniego przygotowania do Wielkiego Jubileuszu Chrześcijaństwa. Kościół łódzki podjął wezwania, jakie Papież nakreślił w Liście Apostolskim „Tertio millennio adveniente”, by chrześcijanie przygotowali się do owocnego przeżycia tego jubileuszu.

Rok Jubileuszowy

Rok Jubileuszowy przebiegał w archidiecezji łódzkiej pod znakiem spotkań modlitewnych w kościołach stacyjnych. W dniach 2-4 czerwca 2000 r., w ramach ogólnopolskich uroczystości jubileuszowych, Kościół łódzki gościł przedstawicieli Episkopatu Polski. Przed archikatedrą łódzką odsłonięto pomnik Ojca Świętego Jana Pawła II, który poświęcił ówczesny prymas Polski kard. Józef Glemp. Kontynuacją hołdu, który Łódź pragnęła oddać Piotrowi naszych czasów, było nadanie (23 maja 2003 r.) przez łódzką Radę Miejską Janowi Pawłowi II tytułu Honorowego Obywatela Miasta.
11 grudnia 1999 r. decyzją Stolicy Apostolskiej archidiecezja łódzka otrzymała nowego biskupa pomocniczego. Został nim rektor łódzkiego WSD, ks. prał. Ireneusz Pękalski. Nowo mianowanego hierarchę 8 stycznia 2000 r. konsekrował w archikatedrze łódzkiej abp Władysław Ziółek. Wraz z bp. Ireneuszem Pękalskim do dziś posługę łódzkiego biskupa pomocniczego pełni bp Adam Lepa (mianowany 4 grudnia 1987 r.), który sakrę biskupią przyjął z rąk prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego 2 stycznia 1988 r. Dotychczas zadanie biskupów pomocniczych archidiecezji łódzkiej pełnili: bp Jan Wawrzyniec Kulik (mianowany 15 lipca 1959 r., sakrę biskupią przyjął 4 października 1959 r. w katedrze łódzkiej z rąk kard. Stefana Wyszyńskiego, prymasa Polski. Po osiągnięciu wieku emerytalnego 10 lipca 1993 r. zrezygnował z urzędu. Zmarł 27 października 1995 r.); bp Bohdan Bejze (mianowany 25 czerwca 1963 r.,1 września 1963 r. przyjął święcenia biskupie z rąk prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego. Zmarł 19 marca 2005 r.).
W Roku Jubileuszowym miało miejsce wydarzenie znaczące także dla wielowyznaniowej Łodzi. Droga Krzyżowa przeszła ulicami miasta po raz pierwszy w 1994 r. Odbywa się w Wielki Piątek wieczorem. Jej organizacją zajmują się: Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży Akademickiej w Łodzi, Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej i archidiecezjalna rozgłośnia radiowa. Pierwsza i kontynuowana do dziś Ekumeniczna Droga Krzyżowa odbyła się ulicami miasta Łodzi 21 kwietnia 2000 r. Rozważania przy poszczególnych stacjach prowadzą duchowni sześciu wyznań: ewangelicko-augsburskiego, starokatolickiego mariawitów, polskokatolickiego, ewangelicko-reformowanego, ewangelicko-metodystycznego i rzymskokatolickiego. Krzyż między stacjami niesiony jest przez przedstawicieli różnych grup zawodowych i społecznych, m.in. harcerzy, studentów, policjantów, prawników, naukowców, radnych, sportowców, lekarzy czy dziennikarzy.

Bulla papieska powołująca metropolię

Zwieńczeniem wielu działań prawnych, organizacyjnych i duszpasterskich łódzkiego Kościoła była decyzja Ojca Świętego, wyrażona 24 lutego 2004 r. w bulli „Spirituale emolumentum”, powołująca nową prowincję kościelną z siedzibą w Łodzi. Metropolia łódzka objęła swymi granicami archidiecezję łódzką i diecezję łowicką, a arcybiskup łódzki, Władysław Ziółek, został mianowany pierwszym metropolitą łódzkim. Decyzje Następcy św. Piotra zmierzały, jak stwierdził Ojciec Święty, „ku zbudowaniu Kościoła i dla dobra duchowego bardzo Nam drogich Wiernych archidiecezji i łódzkiej prowincji kościelnej”, a godność metropolity i szczególne zadania duszpasterskie powierzone zostały biskupowi, który jest „obdarzony znakomitymi przymiotami”. Dekret zawierający szczegółowe normy wykonania powyższych papieskich decyzji wszedł w życie 25 marca 2004 r., zaś widocznym znakiem nowej godności metropolity stał się paliusz, który Ojciec Święty wręczył Arcybiskupowi Łódzkiemu 29 czerwca w uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła.
Wiadomość o śmierci Ojca Świętego Jana Pawła II napełniła cały chrześcijański świat ogromnym bólem oraz pragnieniem przeżywania tych ciężkich chwil w modlitewnej zadumie. Także Kościół łódzki włączył się w wielki nurt modlitwy i żałoby. We wszystkich kościołach archidiecezji sprawowane były Msze św. i nabożeństwa żałobne. 4 kwietnia 2005 r. ponad 100 tys. łodzian uczciło pamięć Ojca Świętego Jana Pawła II w „białym marszu”, który przeszedł ul. Piotrkowską od pl. Wolności do archikatedry.

Srebrny Jubileusz Arcypasterza

Były także w historii metropolii łódzkiej wydarzenia radosne i podniosłe. W roku 2005 metropolita łódzki abp Władysław Ziółek przeżywał 25-lecie sakry biskupiej. Na obchody biskupiego srebrnego jubileuszu złożyły się uroczyste celebracje liturgiczne oraz spotkania z przedstawicielami różnych środowisk. W bazylice św. Stanisława Kostki 14 maja Metropolita łódzki sprawował uroczystą Eucharystię w intencji powierzonego mu Kościoła i własnej w nim posługi. W modlitwie dziękczynnej za łaskę pełni kapłaństwa i rozliczne owoce biskupiej posługi uczestniczyli: kard. Józef Glemp - metropolita warszawski, prymas Polski, abp Józef Kowalczyk - ówczesny nuncjusz apostolski w Polsce oraz wielu księży biskupów.

Koronacja Matki Bożej Łaskiej i ustanowienie kapituły

Ponad 10 tys. osób uczestniczyło 25 września 2005 r. w uroczystościach koronacji wizerunku Matki Bożej Łaskiej. Mszy św. przewodniczył abp Henryk Muszyński, a aktu koronacji dokonał kard. Józef Glemp. Specjalne pozdrowienia i błogosławieństwo przesłał papież Benedykt XVI. Po homilii, przy współudziale abp. Henryka Muszyńskiego i abp. Władysława Ziółka, Prymas przyozdobił postaci Maryi i Dzieciątka Jezus złotymi koronami, poświęconymi przez Jana Pawła II. Uroczystość w kolegiacie łaskiej była pierwszą w historii Kościoła łódzkiego koronacją na prawie papieskim. W przeddzień uroczystości abp Władysław Ziółek ogłosił dekret o powołaniu nowego sanktuarium maryjnego i erygowaniu Kapituły Kolegiackiej w Łasku. Pierwotnie Kapituła Łaska została ustanowiona, a kościół podniesiony do godności kolegiaty 2 marca 1525 r. Zniosły ją władze carskie w 1819 r.

Patronka Łodzi

9 grudnia 2005 r. minęło 85 lat od utworzenia diecezji łódzkiej. Łódzki Kościół w szczególny sposób uczcił tę rocznicę. 11 grudnia, w czasie uroczystej Eucharystii, sprawowanej w bazylice archikatedralnej pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego abp. Józefa Kowalczyka, został ogłoszony dekret Stolicy Apostolskiej o nadaniu Łodzi patronki. Została nią św. Faustyna Kowalska. Święta stała się patronką miasta, w którym pracowała, modliła się i odkryła swoje powołanie. Pomnik św. Faustyny stanął w Łodzi w 2008 r.

Peregrynacja Obrazu Jasnogórskiego

12 września 2009 r. w parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Piotrkowie Trybunalskim rozpoczęło się Nawiedzenie Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej w archidiecezji łódzkiej. Uroczystościom z udziałem Episkopatu Polski przewodniczył prymas Polski kard. Józef Glemp i kard. Franciszek Macharski. W uroczystości wzięło udział około 40 biskupów z całej Polski oraz prowincjałowie zgromadzeń zakonnych z terenu archidiecezji łódzkiej. Peregrynacja w Kościele łódzkim trwała przez cały rok. Obraz odwiedził wszystkie parafie, kościoły klasztorne i rektoralne oraz kaplice zakonne. 11 września 2010 r. w łódzkiej archikatedrze dobiegło końca Nawiedzenie Ikony Jasnogórskiej. Dziękczynnej Eucharystii z udziałem Księży Biskupów ze wszystkich diecezji polskich i Prezbiterium Kościoła łódzkiego przewodniczył prymas Polski abp Józef Kowalczyk, kazanie wygłosił abp Józef Michalik, metropolita przemyski, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski. Szczególnymi gośćmi byli: abp Janusz Bolonek, nuncjusz apostolski w Bułgarii, i bp Marcjan Trofimiak z Ukrainy. Z Łodzi Obraz Matki Bożej przekazano diecezji kaliskiej.

Przywrócenie Kolegiaty Wolborskiej

3 marca 1544 r. abp Piotr Gamrat nadał kościołowi w Wolborzu tytuł kolegiaty, jednocześnie powołując kapitułę kolegiacką. Kapituła ta została zatwierdzona przez papieża Pawła III w 1546 r. Po prawie trzech wiekach funkcjonowania, w 1818 r., na skutek nacisków ze strony ówczesnych władz zaborczych kościół św. Mikołaja stracił tytuł kolegiaty. Rok później przestała też funkcjonować kapituła kolegiacka. Po prawie 200 latach przerwy, 6 lipca 2008 r. wolborski kościół odzyskał tytuł kolegiaty, a 26 czerwca 2010 r. abp Władysław Ziółek przywrócił także Kapitułę Kolegiacką Wolborską, teraz liczącą 10 osób. 6 grudnia 2010 r. Arcybiskup Metropolita Łódzki dokonał uroczystej instalacji Kapituły Kolegiackiej w trakcie Mszy św. odpustowej w kolegiacie w Wolborzu.

Na fali przemian

10 grudnia 1920 r. papież Benedykt XV bullą „Christi Domini” erygował diecezję łódzką z zachodniej części archidiecezji warszawskiej. Biskupem Ordynariuszem nowej diecezji został proboszcz parafii pw. św. Stanisława Kostki w Łodzi ks. prał. Wincenty Tymieniecki. Była to pierwsza diecezja powstała w Polsce po odzyskaniu niepodległości w 1918 r., a dla ówczesnej Łodzi i dynamicznie rozwijającego się przemysłowo regionu łódzkiego - wielki dar Bożej Opatrzności. W 2010 r. upłynęło już 90 lat od tego wydarzenia. Z okazji 90. rocznicy utworzenia diecezji łódzkiej, 11 grudnia 2010 r. prymas Polski abp Józef Kowalczyk przewodniczył uroczystej Mszy św. jubileuszowej. Homilię wygłosił abp Józef Glemp. W uroczystej liturgii uczestniczył m.in. nuncjusz apostolski w Polsce, abp Celestino Migliore, biskupi z Kościołów lokalnych, które były związane w ramach metropolii z diecezją łódzką, biskupi z sąsiednich diecezji, przedstawiciele władz wojewódzkich i miejskich, szkół, organizacji i stowarzyszeń oraz licznie zgromadzeni wierni z całej archidiecezji wraz ze swymi kapłanami-duszpasterzami.