Reklama

Święta Wielkanocne w tradycji

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wielka Sobota jest dniem nadziei i modlitewnego oczekiwania na zmartwychwstanie spoczywającego w grobie Pana. W tym dniu, zwykle do południa, udajemy się do kościoła, aby poświęcić pokarmy przeznaczone na stół wielkanocny. Obrzęd poświęcenia pokarmów rozpowszechnił się w Kościele ok. VIII w. Do dziś zachowały się starożytne formy modlitwy za ofiarujących baranka paschalnego oraz specjalna forma błogosławienia go. Te modlitwy pochodzą ze starego rytuału greckiego i ormiańskiego. W Polsce zwyczaj błogosławienia pokarmów przyjął się w XIV w. Najstarsza w naszym kraju zapisana benedykcja pokarmów wielkanocnych pochodzi z 1300 r. i znajduje się w Mszale Gnieźnieńskim. W przeszłości księża święcili pokarmy w domach. Całe świątecznie zastawione stoły lub wielkie kosze pełne pokarmów wystawiano przed budynek mieszkalny lub przynoszono pod krzyże bądź kapliczki. Poświęcone bowiem musiało być wszystko, co zostało przygotowane na święta. Z czasem wprowadzono zwyczaj święcenia pokarmu w kościele. Dzisiaj do koszyków wyłożonych ozdobną serwetką wkłada się po odrobinie najważniejszych dań świątecznych. W zależności od regionu, zawartość koszyków jest różna. Jednak tych najbardziej podstawowych produktów nie powinno zabraknąć, tj. chleba, baranka, wędliny, chrzanu, pieprzu, soli, sera, masła, miodu oraz pisanek. W koszyczku musi się znaleźć także jedno jajko, które powinno być bez skorupki, by w czasie śniadania wielkanocnego podzielić się nim przy składaniu sobie życzeń. Każdy święcony pokarm ma swą symbolikę - baranek i wędlina przypomina o ofierze Baranka, jajka są symbolem zmartwychwstania i życia, chleb - symbolizuje Jezusa, sól - przypomina o Jego słowach: „Wy jesteście solą....”, chrzan - cierpienie, ale i to, że Jezus uleczył nasze dusze, jabłko symbolizuje grzech pierworodny, a buraczki - krew przelaną za nas.
Ze świętami wielkanocnymi najczęściej kojarzymy jajko. Było ono od zawsze symbolem filozoficznych rozważań nad początkiem świata i życia. Symbolika jajka, jako źródła wszelkiego początku, występuje w wielu kulturach na świecie. Uważa się je za metaforę ukrytego życia, tajemniczej siły istnienia i odradzania się życia w przyrodzie. Stąd też wywodzi się powiązanie symbolu jajka ze Zmartwychwstaniem.
W ludowych wierzeniach jajo było lekarstwem na chorobę, urok, chroniło przed pożarem, pomagało zdobyć upatrzoną dziewczynę albo chłopaka, zapewniało urodzaj, szczęście i pomyślność. Kościół początkowo zabraniał jedzenia jajek w okresie wielkanocnym. Dopiero w XII w. zakaz ten cofnięto, nakazując jednak odmawianie przed posiłkiem specjalnej modlitwy. Zwyczaj zdobienia jaj ma swoją historię i sięga starożytności. Najstarsze pisanki odnaleziono w grobowcach i wykopaliskach w Asharah na Bliskim Wschodzie. Sztuka zdobienia jajek znana była Egipcjanom, Persom, Chińczykom, Fenicjanom, Grekom i Rzymianom. Najdawniejsze polskie pisanki pochodzą z X w., choć przyjmuje się powszechnie, że zdobienie jaj było znane Słowianom już wcześniej. W XIII w. powstał obyczaj barwienie jaj na kolor czerwony, co miało symbolizować krew Zbawiciela. W naszym kręgu kulturowym spotyka się jaja pokryte pozłotką - na znak pomyślności i bogactwa. Popularne dziś techniki malowania pisanek tuszem, farbami, utrwalania wzorów przy pomocy wosku lub kwasu są stosunkowo nowe. W wielu krajach utrwaliły się też zabawne tradycje, takie jak stukanie się jajkami, aby sprawdzić czyje jest twardsze, rzucanie jajkami lub wrzucanie do skorup monet. Potocznie wszystkie barwne i zdobione wzorami jaja wielkanocne nazywamy pisankami, chociaż ich nazwy są różne w zależności od zastosowanej techniki zdobniczej. Jednobarwne - gotowane np. w wywarze z łupin cebuli, pędów młodego żyta lub świeżych kwiatów fiołka, a ostatnio malowane barwnikami syntetycznymi noszą nazwę malowanek, kraszanek lub byczków. Pisanki natomiast to jaja zdobione techniką batiku, polegającą na „pisaniu” wzoru na skorupce, a następnie zanurzaniu jaja w barwniku. Miejsca pokryte woskiem nie zostają ufarbowane. Pisanki woskowe lub inaczej batikowe występują na ziemiach wschodnich, a także w Polsce centralnej. Rysowanki lub inaczej kraszanki czy skrobanki - to jaja dekorowane techniką rytowniczą. Na ugotowanym, ufarbowanym jajku wyskrobuje się ostrym narzędziem różne, najczęściej kwiatowe wzory. Najpiękniejsze jaja zdobione tą techniką powstają na Śląsku i tam właśnie noszą nazwę kraszanek.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Szkocja: padł kolejny aborcyjny rekord

2025-05-29 18:36

[ TEMATY ]

aborcja

Szkocja

Adobe Stock

W ubiegłym roku w Szkocji dokonano prawie 19 tysięcy aborcji. To o niemal pół tysiąca więcej niż w 2023 roku. Statystyki szkockiej agencji zdrowia (Public Health Scotland) pokazują też, że 15-procentowy wzrost przypadków pozbawienia życia dziecka nienarodzonego dotyczy podejrzenia Zespołu Downa. Od 2021 roku to wzrost o ponad 80 procent.

Szkockie dane wskazują też na wzrost liczby aborcji w przeliczeniu na 1000 kobiet w wieku 15-44 lat - z 17,5 do 17,9. Ponadto aż 41 proc. stanowiły aborcje powtórne. „Każda z tych aborcji to porażka naszego społeczeństwa w ochronie życia dzieci w łonie matki i w zapewnieniu wsparcia kobietom z nieplanowaną ciążą” - powiedziała Catherine Robinson, rzeczniczka organizacji Right to Life UK.
CZYTAJ DALEJ

Katolicy nie głosują na wroga Kościoła

2025-05-30 20:59

[ TEMATY ]

wybory

Adobe Stock

Bardzo wielu Polaków – zapewne większość - do urn wyborczych uda się albo przed albo po uczestnictwie w niedzielnej Mszy świętej. Jest bardzo ważne, aby właśnie ci katoliccy wyborcy mieli świadomość, że ich niedzielny wybór powinien uwzględniać podstawowe prawdy wiary, do wyznawania której się przyznają.

Warto podkreślić, że od czasów Leona XIII – papieża przełomu XIX i XX wieku – Kościół katolicki w nauczaniu społecznym konsekwentnie zachęca swoich wyznawców, do aktywnego współkształtowania losów społeczności, do której przynależą. Leon XIII – ojciec nowoczesnej katolickiej nauki społecznej – osobistym przykładem mobilizował katolików do czynnego przeciwstawiania się złu.
CZYTAJ DALEJ

Giro d'Italia – po raz pierwszy w historii wyścigu kolarze objechali Watykan

2025-06-01 20:31

[ TEMATY ]

Giro d'Italia

PAP/EPA/ANGELO CARCONI

Giro d'Italia czyli wyścig dookoła Włoch to wieloetapowy wyścig kolarski, który odbywa się co roku. Był to pomysł kilku włoskich dziennikarzy, dzięki którym w 1909 r. rozegrano pierwszy wyścig. Giro d’Italia jest jednym z trzech najważniejszych wyścigów etapowych w kalendarzu kolarskim, obok Tour de France i Vuelta a España. Międzynarodowa Unia Kolarska włączyła go do profesjonalnego cyklu World Tour. Tradycyjnie jest uważany za drugi najbardziej prestiżowy wyścig etapowy po francuskim.

Od pierwszej edycji, z wyjątkiem przerw spowodowanych I i II wojną światową, Giro d’Italia odbywało się zawsze i trwało trzy tygodnie w okresie od maja do czerwca.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję