Eucharystię koncelebrowali bp Romuald Kamiński, ordynariusz diecezji warszawsko-praskiej, bp Michał Janocha, biskup pomocniczy archidiecezji warszawskiej, bp Wiesław Lechowicz, przewodniczący Komisji KEP ds. Polonii i Polaków za Granicą, kapelani wojska, harcerzy i skautów oraz duchowni obydwu warszawskich diecezji.

W homilii bp Guzdek, nawiązując do słów Ewangelii, mówiących o krzewie winnym, przypomniał że przez przyjęcie chrztu naród polski został „wszczepiony w Chrystusa” i od tamtego czasu wyrósł na potężne drzewo. – Niestety, we wrześniu 1939 roku wrogowie ze wschodu i z zachodu podjęli działania, aby polskie drzewo wolności wyciąć, a nawet wyrwać je z korzeniami. Polska została podzielona przez hitlerowskie Niemcy i sowiecką Rosję, i na kolejne pięć lat wymazana z map Europy – powiedział.

Ordynariusz wojskowy podkreślił, że Polacy „przenieśli Polskę w swoich sercach i umysłach po wzburzonym morzu dramatycznych wydarzeń związanych z II wojną światową i powojenną rzeczywistością”. – Najważniejszą ostoją patriotyzmu były polskie rodziny, które jak latorośle wszczepione w Chrystusa, czerpały życiodajne soki z Ewangelii i sakramentów świętych. W wychowaniu i wybiciu się na niepodległość pomagał Kościół katolicki kształtując sumienia i ucząc, że miłość Ojczyzny żąda ofiary – powiedział.

Bp Guzdek powiedział, że 74 rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego jest okazją do modlitwy i okazania wdzięczności tym, którzy „latem 1944 roku polskie drzewo wolności podlewali własną krwią”. – Nie wynikało to z romantycznych postaw. Walka i śmierć na barykadach nie były szczytem marzeń tysięcy mieszkańców stolicy. Oni chcieli żyć i pracować, zakładać rodziny i przyczyniać się do rozwoju swojej Ojczyzny. W ocenie wielu, powstanie było jednak jedynym sposobem wyrażenia sprzeciwu wobec totalitarnego zła – powiedział. Dodał, że „Powstanie było rozpaczliwym wołaniem o poszanowanie prawa do życia, do wolności i suwerenności”.

Biskup polowy zachęcił do budowania jedności narodowej, wspólnoty i pokoju. – W miejscu uświęconym męczeńską krwią naszych rodaków, składając Najświętszą Ofiarę, prośmy Boga o dar pokoju. Oby już nigdy polskie drzewo wolności nie musiało być podlewane krwią żołnierzy i ludności cywilnej. Z tego miejsca krew powstańców woła o wierność Bogu i troskę o Ojczyznę. Potrzeba nam zgody i jedności! – zaapelował.

Na koniec podkreślił, aby jedności szukać na drodze wzajemnego szacunku i dialogu. – Niech cierpliwy i rozważny dialog pomoże rozwiązać nawet najtrudniejsze problemy. Niech wzajemny szacunek i harmonijna współpraca sprawią, że polskie drzewo wolności będzie się rozrastać, umacniać i rodzić dorodne owoce. Prośmy Ducha Świętego o dar mądrości dla nas, dla współczesnego pokolenia Polaków – powiedział.

Pod pomnik Powstania Warszawskiego przybyli przedstawiciele władz państwowych z prezydentem RP Andrzejem Dudą. We Mszy św. uczestniczyło liczne grono kombatantów, żołnierzy i uczestników Powstania Warszawskiego. Obecni byli wicemarszalek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska, marszałek Senatu Stanisław Karczewski, szef sztabu generalnego gen. broni Rajmund Andrzejczak oraz prezydent miasta stołecznego Warszawy, Hanna Gronkiewicz-Waltz.

We Mszy św. uczestniczyli generałowie WP oraz komendanci i funkcjonariusze służb mundurowych. Wspólna modlitwa zgromadziła harcerzy, przedstawicieli grup rekonstrukcyjnych, młodzieży biorącej udział w Kongresie Polonijnym oraz mieszkańców Warszawy. Po zakończeniu Mszy św. powstańcy warszawscy, przedstawiciele władz państwowych i mieszkańcy stolicy wezmą udział w apelu pamięci oraz koncercie „Sierpniowa miłość”.