Polska i Litwa - duchowe dziedzictwo w Europie, to temat międzynarodowego sympozjum, jakie w dniach 19-20 listopada br. zostało zorganizowane przez Instytut Teologii Duchowości KUL, w ramach XXIX Dni Duchowości. Celem tegorocznego spotkania była „próba bilansu duchowego dziedzictwa Polski i Litwy, z wychyleniem ku przyszłości”. W dwudniowej sesji wzięli udział prelegenci z kraju i z zagranicy: dr hab. Alfonsas Motuzas, ks. prof. Vytautas Steponas Vaiči-Unas i ks. prof. Romualdas Dulskis z Wydziału Teologii Katolickiej Vytauto Didžiojo Universitete w Kownie, ks. prof. Stanisław Urbański (UKSW), ks. prof. Jan Machniak (PAT), ks. prof. Bogumił Gacka MIC (UKSW), ks. prof. Zachariasz Jabłoński OSPPE (UKSW), ks. prof. Andrzej Zwoliński (PAT) oraz ks. prof. Antoni Nowak OFM, ks. prof. Walerian Słomka, ks. dr hab. Jarosław M. Popławski i ks. prof. Jerzy Misiurek z KUL-u.

Duchowe korzenie Europy

Dlaczego tak istotne jest zagwarantowanie Europie chrześcijańskich korzeni i do czego może doprowadzić odcinanie się od nich - zastanawiał się w rozpoczynającym sympozjum referacie pt. Duchowe korzenie oblicza Europy, ks. prof. A. J. Nowak OFM. Zwrócił uwagę na potrójne źródło duchowości chrześcijańskiej Europy, które stanowią trzy stolice: Ateny - Akropol, Rzym - Kapitol, Jerozolima - Golgota, które warunkują rozumienie Boga i człowieka. Wyjaśniając źródłosłów nazwy „Europa”, tłumaczył ją jako „szeroki teren wolności, źródło, z którego wypływa dobro”. Mówił, iż Kościół, szukając terminów do wyjaśnienia prawd o relacji człowieka do Boga, o Wcieleniu, o Trójcy Świętej, szukał ich w precyzyjnym, naukowym języku greckim. Dodał, że duchowość ewangeliczna wyjaśniana językiem nauki przyczyniła się do wypromowania „wspaniałej duchowości kontynentu europejskiego”, a odkrycia i badania dokonywały się w atmosferze duchowości chrześcijańskiej. Prelegent przypomniał także sformułowania dotyczące godności osoby ludzkiej i równości wszystkich ludzi stworzone przez duchowość chrześcijańską.

Propozycja dla świata

„Solidarność jest wolą angażowania się dla dobra wspólnego” - mówił ks. prof. W. Słomka w referacie nt. idei „Solidarności” jako propozycji dla świata w oparciu o nauczanie Jana Pawła II. Prelegent podkreślił, że solidarność jest cnotą na poziomie życia chrześcijańskiego, która powinna czerpać z jedności Trójcy, być ponad wszelkimi różnicami i objawiać się szczególnie tam, gdzie uwłacza się godności człowieka. Jej źródłem jest powszechność powołania do miłości. „Solidarność wynika z ewangelicznego radykalizmu miłości, a powszechność adresowania solidarności nie pozwala wykluczyć żadnej jednostki, wspólnoty, narodu. Świadczona solidarna pomoc powinna więc stanowić bodziec do osobistego wkładu w rozwój” - podkreślał ks. prof. Słomka. „Solidarność wyzwala walkę, ale nie przeciw drugiemu, ale o człowieka, jego prawa, kształt życia”. Podkreślił również, że europejska solidarność nie może ograniczyć się wyłącznie do swoich granic, ale ma zapalać nadzieję dla świata przez odnalezienie chrześcijańskich korzeni i promowanie wartości. „Solidarność wszystkich ze wszystkimi i dla wszystkich stanowi drogę do pokoju” - podkreślał Prelegent.

Duchowość w nowym kontekście

Temat globalistycznej duchowości Europy, poruszył ks. prof. St. Urbański. „Dzisiaj mówić o globalistycznej duchowości Europy jest jeszcze za wcześnie, bo ona jest w trakcie kształtowania się - zaznaczył Prelegent, podkreślając, że bez trwałych więzów duchowych nie można stworzyć trwałej jedności Europy. „Duchowość chrześcijańska w ciągu dwóch tysięcy lat budowała globalną wizję Europy poprzez uniwersalne posłannictwo Kościoła wobec świata. Globalizacja stawia duchowość chrześcijańską w nowym kontekście” - mówił. Przypominając o roli zakonów w budowaniu duchowości chrześcijańskiej zaznaczył, iż - jego zdaniem - proces globalizacji, postępujący we współczesnym świecie, oznacza dla chrześcijaństwa powrót do globalistycznej misji zakonów.
W czasie konferencji poruszano również zagadnienia europejskiego wymiaru wyobraźni miłosierdzia, omawiano litewskie, polskie i łotewskie narodowe praktyki pobożności w kontekście katolickiej kultury w Europie, referowano kwestię europejskich prądów w polskiej duchowości i mówiono o polskim wkładzie w duchowość europejską. Sesja zakończyła się wykładem nt. godności osoby i narodu. Drugiego dnia skoncentrowano się na promieniowaniu Jasnej Góry i Ostrej Bramy na Europę, zastanawiano się nad kwestią nowych wyzwań dla duchowości oraz pytano, co nowi, litewscy kandydaci do beatyfikacji mówią współczesnej Europie.