Reklama

Książki

Ukazał się pierwszy przewodnik częstochowskiego kirkutu

[ TEMATY ]

Częstochowa

Żydzi

kirkut

pl.wikipedia.org

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

„Cmentarz żydowski w Częstochowie”- to tytuł publikacji, której pierwszy tom został zaprezentowany wieczorem 5 grudnia w Sali Reprezentacyjnej Ratusza Miejskiego w Częstochowie. Autorem pierwszego w historii Częstochowy przewodnika biograficznego częstochowskiego kirkutu jest Wiesław Paszkowski - historyk z Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy, badacz dziejów społeczności żydowskiej.

Książkę wydało Muzeum Częstochowskie dzięki pomocy Zygmunta Rolata, częstochowskiego Żyda mieszkającego w Nowym Yorku, honorowego Obywatela Częstochowy, zasłużonego w promowaniu miasta.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Przewodnik, jak podkreśla Wiesław Paszkowski, zawiera dużo materiału biograficznego zaczerpniętego z aktów zagonów, urodzeń i małżeństw oraz innych dokumentów. - Może służyć osobom zajmującym się badaniami historycznymi i genealogicznymi - mówi Wiesław Paszkowski.

Przewodnik sumuje dotychczasowe inwentaryzacje: polskie z lat 70. i 80. XX wieku, izraelskie grupy Beniamina Yaariego z roku 1997 i projektu Gidonim oraz prace autora. Można tam znaleźć również plan cmentarza.

Publikacja zawiera informacje biograficzne Żydów tworzących życie społeczne i gospodarcze miasta. Są notki biograficzne znanych wyrobników, handlarzy, tkaczy, szewców, kupców. jubilerów, piekarzy, przemysłowców, działaczy społecznych, cadyków, rabinów.

Reklama

Czytelnik w przewodniku znajdzie informacje biograficzne takich postaci jak m. in. Nachum Asz (1858-1936) - rabin miasta Częstochowy, Abram Buchner (1789-1869)- słynny profesor warszawskiej Szkoły Rabinów. Szmul Frank (1891-1947) - działacz społeczny i redaktor, Mendel Pinkus Justman (1845-1920) - cadyk i rabin chasydów z Pilicy, Mojżesz Lederman (1895-1964)- członek Rady Miejskiej, Wigdor Sapiro vel Szpiro (1881-1928) - cadyk, rabin, Teresa Wajnman (1910-1968)- nauczycielka, lektorka Żydowskiego Gimnazjum.

W publikacji są również informacje na temat członków znanych żydowskich rodzin m. in. Kohnów, Bergmanów, Rozenfeldów, Rozenbergów, Rozenblumów, Rozencwajgów, Lewkowiczów, Libermanów.

Wśród pochowanych na cmentarzu są również rosyjscy żydzi, tzw Litwaki i ofiary zbrodni hitlerowskich.

Początki osadnictwa ludności żydowskiej w Częstochowie sięgają drugiej połowy XVIII wieku. Wraz z rozwojem handlu w mieście zaczęli napływać żydowscy handlarze. W 1808 r. w mieście było 495 Żydów. Rozwój przemysłu tkackiego spowodował, iż w latach 1857-1897 nastąpił czterokrotny wzrost ludności żydowskiej. W latach 1892- 1928 wznieśli oni nową synagogę w stylu neoklasycznym (dziś w tym miejscu stoi filharmonia).

Reklama

W 1808 r. władze administracyjne Księstwa Warszawskiego zalegalizowały kahał ( wyrażenie z języka jidysz oznaczające gminę, formę organizacji społeczności żydowskiej.) w Częstochowie i udzieliły zgody na zakup terenu pod budowę pierwszej synagogi i na cmentarz. Do 1939 r. cmentarz znajdował się pod opieką gminy żydowskiej. Po II wojnie światowej cmentarzem opiekowała się Kongregacja Wyznania Mojżeszowego, namiastka przedwojennej gminy żydowskiej. W 1953 r. cmentarz przejęły władze Częstochowy. Huta zaczęła otaczać kirkut. W połowie lat sześćdziesiątych XX wieku utrudniono Żydom dostęp na cmentarz. Ostatnie pogrzeby na częstochowskim kirkucie odbyły się w październiku 1970 r.

Okupacja niemiecka podczas II wojny światowej przyniosła zagładę społeczności żydowskiej w Częstochowie.

W 1939 r. mieszkało w Częstochowie prawie 30 tys. osób wyznania żydowskiego, przy ogólnej liczbie ponad 130 tys. mieszkańców. Do utworzonego w 1941 r. częstochowskiego getta trafiali Żydzi z okolicznych miejscowości, a także z Płocka i Łodzi. Tzw. duże getto zlikwidowano we wrześniu 1942 r., a małe getto - w lipcu 1943 r.

20 lipca 1943 r. na cmentarzu żydowskim hitlerowcy dokonali masowej egzekucji ok. 400 Żydów - wybranych spośród osób osadzonych w wyniku akcji likwidacyjnej w obozach utworzonych przy fabrykach koncernu „Hasag”.

Częstochowa była jedynym miastem na polskich terenach, gdzie po wszystkich deportacjach Niemcy utworzyli cztery obozy pracy przymusowej dla Żydów, w których znajdowało się blisko 11 tys. więźniów, w tym prawie 3,5 tys. z samej Częstochowy.

W okresie II wojny światowej wielu duchownych częstochowskich niosło pomoc Żydom. Wśród nich byli m.in. ks. Bolesław Wróblewski, ks. Teodor Popczyk, ks. Antoni Marchewka - redaktor naczelny „Niedzieli” w latach 1945-1953, a także bp Teodor Kubina - pierwszy biskup częstochowski, z którego inspiracji parafie i zakony w Częstochowie pomagały ukrywać i ratować Żydów.

W okresie II wojny światowej w Częstochowie udało się uratować 5194 Żydów, w tym 2578 pochodzących z Częstochowy.

2012-12-06 12:20

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Rozważania na niedzielę ks. Mariusza Rosika: Z krzyżem

2025-06-16 07:58

[ TEMATY ]

homilia

rozważania

Ks. Mariusz Rosik

Karol Porwich/Niedziela

Komentarz do Ewangelii na XII niedzielę w ciągu roku C.

CZYTAJ DALEJ

Święta Ludgarda. Prekursorka nabożeństwa do Najświętszego Serca Pana Jezusa

[ TEMATY ]

patron dnia

Autorstwa Francisco Goya - Domena publiczna/pl.wikipedia.org

Święta Ludgarda

Święta Ludgarda

Ludgarda ur. się w Tonges na terenie Belgii w 1182 r. Gdy miała 12 lat, rodzice oddali ją na wychowanie do klasztoru sióstr benedyktynek św. Katarzyny w okolicach Limburga.

Dziewczyna nie chciała być zakonnicą. Dopiero objawienie się Chrystusa skłoniło ją do pozostania w klasztorze. W wieku 18 lat złożyła śluby zakonne. Po pięciu latach została przeoryszą.
CZYTAJ DALEJ

Warsztaty kaligrafii w Muzeum Archidiecezjalnym

2025-06-16 17:52

mat. pras

W ramach festiwalu Mostem w Archiwum Archidiecezjalnym we Wrocławiu odbyły się warsztaty z kaligrafii prowadzone przez Beatę Czarnopyś.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję