Debatę poprzedził pokaz filmu Grzegorza Linkowskiego „Niewygodny” o greckokatolicki arcybiskupie Lwowa Andrzeju Szeptyckim, który podczas II wojny światowej angażował się w pomoc ukraińskim Żydom organizując złożone struktury mające na celu ratowanie oraz informując listownie papieża o Holokauście.

Odnosząc się do filmu prof. Motyka zauważył, że do tej pory nieznane są przypadki, aby polscy hierarchowie Kościoła katolickiego w tak zorganizowany sposób pomagali Żydom w tym czasie.

Prof. Adamczyk-Grabowska nawiązując się do literatury tego okresu mówiącej o rzeczywistości Holokaustu zauważyła: „Nie chodzi o to, że przeciętny Żyd mieszkający przed wojną w Polsce spodziewał się, że Polacy będą masowo ratować, bo każdy zdawał sobie sprawę jakimi to konsekwencjami groziło. Kością niezgody byli raczej ci Polacy, którzy nie musieli donosić, ale jednak to robili”.

Niemniej potwierdziła, że zapiski tego okresu oczywiście odnotowują również bardzo chwalebne i odważne postawy. „Znajdujemy ogromną gamę postaw. Trzeba je wszystkie rejestrować i unikać uproszczeń” – mówiła prof. Adamczyk-Grabowska.

Potwierdzając to prof. Motyka stwierdził, że mówiąc na temat reakcji wobec Holokaustu widzimy ich ogromną gamę wynikającą z indwidualnych cech każdego człowieka.

Prof. Libionka odnosząc się do dyskutowanej szeroko w ostatnim czasie ustawie Instytutu Pamięci Narodowej stwierdził: „Ta ustawa jest bardzo zła i dotyczy całości tematów historycznych. Przenosi punkt ciężkości ze ścigania sprawców zbrodni na ściganie tych, którzy na temat zbrodni wypowiadają się wbrew faktom. Jest to bardzo kontrowersyjne, oddające w gruncie rzeczy prokuratorom, co ma być prawdą, a co nie”.

Organizatorem wydarzenia była dominikańska Fundacja „Ponad Granicami”, która organizuje cykl debat pod hasłem „Polska, ale jaka?”.