Stwierdzając, że „warto, abyśmy pamiętali, że jesteśmy członkami ludu Bożego”, przypomniał, iż Mediolańczycy to spadkobiercy św. Ambrożego i członkowie wspaniałego ludu Bożego tworzonego z tysięcy twarzy, historii i miejsc pochodzenia, ludu wielokulturowego i wieloetnicznego. „To jedno z naszych bogactw. Jest to lud, który nie boi się użyczenia gościny tym, którzy jej potrzebują, bo wie, że jest tam obecny jego Pan” - powiedział Ojciec Święty.

Mówiąc o „możliwości tego, co niemożliwe” Franciszek przestrzegł przed myśleniem, że wszystko zależy tylko od nas, gdyż wtedy pozostajemy więźniami naszych zdolności, naszych sił, naszych krótkowzrocznych perspektyw. „Kiedy natomiast jesteśmy gotowi, aby nam dopomożono, udzielono nam rady, kiedy otwieramy się na łaskę, wydaje się, że niemożliwe zaczyna stawać się rzeczywistością” - zaznaczył papież.

Na zakończenie stwierdził: „Bóg nadal przemierza nasze dzielnice i ulice, idzie wszędzie w poszukiwaniu serc zdolnych do usłyszenia Jego zaproszenia, aby je ucieleśnić tu i teraz. Niech Pan rozwija w nas wiarę i nadzieję”.

Przed końcowym błogosławieństwem kard. Angelo Scola podziękował Franciszkowi za dzień spędzony w archidiecezji mediolańskiej, co zgromadzeni potwierdzili długotrwałymi oklaskami. Przypomniał słowa św. Ambrożego: „Tam, gdzie jest Piotr, tam jest Kościół, a tam gdzie jest Kościół, tam nie ma śmierci, lecz jest życie wieczne”. W prezencie od archidiecezji „wręczył” papieżowi 50 mieszkań dla rodzin przeżywających trudności finansowe, co oklaskami nagrodził z kolei Franciszek. Metropolita Mediolanu oddał też papieską posługę w opiekę Matki Bożej.

Jak przekazywać piękno wiary?

Z Monzy Franciszek wrócił do Mediolanu, gdzie na stadionie San Siro spotkał się z 80 tys. dzieci przygotowujących się do przyjęcia sakramentu bierzmowania. Odpowiadał tam na pytania, zadane mu przez jedno z dzieci, parę rodziców i katechetkę.

Odpowiadając na pytanie chłopca, co pomogło mu wzrastać w przyjaźni z Jezusem, Franciszek odpowiedział: dziadkowie, zabawy i przyjaciele oraz parafia.

Jemu osobiście babcie i dziadkowie opowiadali o sprawach życia. Jeden z dziadków mówił: nie idź spać, zanim nie powiesz „dobranoc” Jezusowi. Babcie i mama uczyły go modlitwy. Wszyscy oni mieli wielką mądrość życiową, dzięki której uczyli, jak iść za Jezusem. Papież dał młodym radę: rozmawiajcie z dziadkami, zadawajcie im wszystkie pytania, jakie chcecie.

Z kolei zabawy z rówieśnikami dają radość wspólnej zabawy, uczą szacunku do drugiego człowieka, działania zespołowego. A gdy się pokłócicie, trzeba się przeprosić, żeby zamknąć sprawę - radził Franciszek.

Zadał dzieciom pytanie czy lubią chodzić do oratorium w parafii. Zabrzmiało gromkie „tak”. Gdy zapytał, czy lubią chodzić na Mszę - większość dzieci szczerze odpowiedziała „nie”. Papież zachęcił ich do chodzenia do parafii, gdyż tak jak rozmowy z dziadkami i zabawy z rówieśnikami nauczy to ich modlitwy, która łączy te trzy elementy.

Rodzice - Monica i Alberto - pytali jak przekazywać naszym dzieciom piękno wiary. Franciszek stwierdził, że jest to jedno z kluczowych pytań, które dotyka życia rodziców, duszpasterzy i wychowawców i zaproponował rodzicom, aby na kilka minut stali się znów dziećmi i przypomnieli sobie osoby, które pomogły im w wierze. Jemu osobiście pomógł kapłan z włoskiej diecezji Lodi, który go ochrzcił a potem towarzyszył, aż do czasu wstąpienia do nowicjatu. - Zawdzięczam to wam, Lombardczycy, dziękuję! - wyznał Ojciec Święty.

Zwrócił uwagę, że dzieci stale patrzą na dorosłych i znają ich radości, smutki i troski. - Potrafią wychwycić wszystko a – biorąc pod uwagę fakt, że mają wiele intuicji – wyciągają swoje wnioski i własne nauki. Wiedzą, kiedy zastawiamy na nie pułapki a kiedy nie. Dlatego jedną z pierwszych spraw, które chciałbym wam powiedzieć, to: troszczcie się o ich serca, o ich radości i ich nadzieje - zachęcił Franciszek i dodał, że wiara jest jedną z najlepszych spuścizn, jakie otrzymuje się od rodziców i przodków.

Zachęcił rodziców do pielęgnowania bardzo pięknej tradycji wspólnego chodzenia na niedzielną Mszę św., a po niej spędzania czasu w parku i na wspólnej zabawie. Podkreślił, że niedziela to najlepszy dzień, żeby odwiedzić rodzinę i odprężyć się.

Wskazał także na potrzebę „rodzinnego wychowania w solidarności”. - Nie ma święta bez solidarności, podobnie zresztą jak nie ma solidarności bez święta - zaznaczył papież i zachęcił, aby nie dawać z tego, na czym nam zbywa, ale uczynić innych uczestnikami tego, co mamy.

Katechetka Valeria wskazała na ideę tworzenia „wspólnot wychowujących”, w których braterskie dzielenie się doświadczeniami przez katechetów, wychowawców, rodziców i nauczycieli wspiera wspólną misję edukacyjną i zapytała o radę, aby otworzyć się na słuchanie i dialog ze wszystkimi wychowawcami, mającymi do czynienia z naszymi dziećmi?

Papież doradził wychowanie oparte jest na zasadzie myśleć – czynić – słuchać (głową – rękoma – sercem). Nie można rozdzielać tych trzech sfer wychowania, które powinno być harmonijne, obejmować jednocześnie idee, postawy i wartości.

Opowiedział historię chłopca, który znakomicie grał w piłkę nożną a zarazem zachowywał się nieznośnie w klasie. Zastosowano wobec niego zasadę, że jeśli nie będzie dobrze się zachowywał, będzie musiał porzucić piłkę. I gdy nadal był niegrzeczny, przez dwa miesiące nie mógł grać a to jeszcze bardziej pogorszyło sprawę. Pewnego dnia trener porozmawiał z dyrektorką szkoły i poprosił, aby ów chłopieć mógł wznowić grę. Zrobił z niego kapitana drużyny. Wówczas chłopak poczuł się doceniony, poczuł, że może dać z siebie to, co najlepsze i nie tylko zaczął dobrze się zachowywać, ale też poprawił swoją grę. - Wydaje mi się to bardzo ważne w wychowaniu. Wśród naszych uczniów są tacy, którzy mają szczególne zdolności sportowe, a nie bardzo pociąga ich nauka i są inni, którzy mają większe osiągnięcia w sztuce, niż w matematyce, jeszcze inni – bardziej w filozofii niż w sporcie. Dobry nauczyciel, wychowawca czy trener umie pobudzać dobre cechy swych podopiecznych i nie zaniedbywać innych - powiedział Franciszek.

Sprzeciwił się przypadkom znęcania się w szkole nad kolegami, bo są brzydsi, grubsi itp. Poprosił kandydatów do bierzmowania, by nigdy więcej tego nie robili i nie pozwalali innym robić, co spotkało się z entuzjastycznym przyjęciem zgromadzonych i głośno obiecali to papieżowi, a następnie Jezusowi.

Na zakończenie kandydaci do bierzmowania śpiewem przywołali Ducha Świętego, by zamieszkał w nich. Towarzyszyła temu prezentacja artystyczna, za którą Franciszek podziękował wykonawcom. Razem ze zgromadzonymi odmówił modlitwę „Ojcze nasz”, udzielił im swego błogosławieństwa i poprosił o modlitwę w swojej intencji.

Był to ostatni punkt jednodniowej wizyty papieża w Mediolanie. Franciszek był szóstym papieżem odwiedzającym stolicę Lombardii. Przed nim przyjechali tu: Aleksander II, Urban II, Marcin V, Jan Paweł II i Benedykt XVI.