Reklama

Zmysł a sacrum w liryce XVIII wieku

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W polskiej poezji religijnej epoki baroku występują utwory literackie, w stosunku do których można zastosować filozoficzno-literacką kategorie sensualizmu i sensualności. Oznaczają one że, źródłem poznania rzeczywistości są wrażenia zmysłowe, że w badaniach analizuje się obrazy wizyjne i nadrealne, związane z "metafizycznością", zjawiskowością, pozornością czy ekspresyjnością.

R. Fiszerówna na przykładzie twórczości Samuela Twardowskiego, autora Nadobnej Paskwaliny, wskazała na wrażenia wzrokowe, wyobraźnię przestrzenną i ruch. Inny literaturoznawca, Stefan Nieznanowski, podkreślił w poezji Kaspra Miaskowskiego zmysłową wyrazistość języka oraz przepych i zmysłowy "nadmiar" w XVII-wiecznej poezji religijnej. Podobnie Claude Backvis zwracał uwagę na zmysłowość wyrazu w epice, w poezji S. Twardowskiego, A. Korczyńskiego, S.H. Lubomirskiego. Wrocławski historyk literatury Czesław Hernas mówił o "sensualizmie" w liryce J.A. Morsztyna ("jedność oglądania świata"); wiersze Hieronima Morsztyna i Szymona Zimorowica określał mianem "poezji światowych rozkoszy". Zmysłowość może być także odrzuceniem neoplatońskiego idealizmu albo dążnością do obrazowania zmysłowej konkretyzacji ekspresji doznań sennych (A. Nowicka-Jeżowa) m.in. u J.A. Morsztyna.

Liryka religijna XVII w., najbardziej dojrzała artystycznie, stała się szczególnie miejscem zaistnienia zjawiska sensualności ekspresji poetyckiej w zetknięciu z sacrum, czyli z tym co święte, boskie etc. Spośród autorów dzieł religijnych baroku należy wymienić jeszcze Zbigniewa Morsztyna, Wespazjana Kochowskiego, Stanisława Grochowskiego, Kaspra Twardowskiego i wielu innych. Pojawiają się tu ponadto takie kategorie "zmysłowości", jak: ucieleśnienie, zmysłowe budowanie np. osób świętych, kryzys i transformacja tradycji alegorycznej, " nadzmysłowość" tzw. poezji mistycznej, pobożnej itp.

O kwestiach tych pisze Mirosława Hanusiewicz w interesującej rozprawie, powstałej na KUL w 1998 r., zatytułowanej Święte i zmysłowe w poezji religijnej polskiego baroku, po którą warto sięgnąć i przeczytać.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2001-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Leon XIV na inaugurację pontyfikatu: idźmy ku Bogu i miłujmy się wzajemnie

2025-05-18 11:47

[ TEMATY ]

homilia

inauguracja

pontyfikat

Papież Leon XIV

Włodzimierz Rędzioch

„Budujmy Kościół oparty na miłości Boga i będący znakiem jedności, Kościół misyjny, który otwiera ramiona na świat, głosi Słowo, pozwala, by go niepokoiła historia, i który staje się zaczynem zgody dla ludzkości. Razem, jako jeden lud, jako fratelli tutti, idźmy ku Bogu i miłujmy się wzajemnie” - powiedział papież Leon XIV 18 maja podczas uroczystej inauguracji swego pontyfikatu.

Pozdrawiam was wszystkich - z sercem przepełnionym wdzięcznością - na początku posługi, która została mi powierzona. Św. Augustyn pisał: „Stworzyłeś nas bowiem jako skierowanych ku Tobie. I niespokojne jest serce nasze, dopóki w Tobie [, Panie,] nie spocznie” (Wyznania, I, 1, 1).
CZYTAJ DALEJ

Jeden z kardynałów na konklawe "poratował" przyszłego papieża... cukierkami

2025-05-14 14:30

[ TEMATY ]

konklawe

kard. Luis Antonio Tagle

cukierki

Papież Leon XIV

Adobe Stock

Kard. Tagle miał "poratować" przyszłego papieża... cukierkami

Kard. Tagle miał poratować przyszłego papieża... cukierkami

Filipiński kardynał Luis Antonio Tagle w szczególny sposób wspierał papieża Leona XIV na finiszu konklawe. Kard. Tagle powiedział na konferencji prasowej w Rzymie, że kiedy kard. Robert Francis Prevost, który siedział obok niego na konklawe, zdał sobie sprawę podczas liczenia głosów, że zostanie wybrany, zaczął ciężko oddychać, dlatego zaproponował przyszłemu papieżowi słodycze.

„Zawsze mam przy sobie słodycze. Kard. Prevost siedział obok mnie. Kiedy usłyszałem, że ciężko oddycha, zapytałem go: 'Chcesz cukierka? A on odpowiedział: 'Dobrze, daj mi jednego, proszę'”. To był jego „pierwszy `akt miłosierdzia` wobec nowego papieża”, zażartował kard. Tagle, który przed konklawe sam był typowany jako potencjalny następca zmarłego papieża Franciszka.
CZYTAJ DALEJ

Alumni i przełożeni przemyskiego seminarium w Watykanie

2025-05-19 11:12

Archiwum WSD

Alumni na placu św. Piotra w Watykanie

Alumni na placu św. Piotra w Watykanie

Alumni i przełożeni Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu wzięli udział w inauguracji pontyfikatu papieża Leona XIV, która odbyła się w niedzielę, 18 maja 2025 r., w Watykanie.

Wspólnota przemyskiego seminarium w dniach 16-19 maja 2025 r., odbywa swoją Pielgrzymkę Jubileuszową do Progów Apostolskich. Alumni i przełożeni z bp. Krzysztofem Chudzio na czele, przeszli przez Drzwi Święte, odwiedzili groby papieża Franciszka i papieża Jana Pawła II oraz rzymskie bazyliki i zabytki. W ten czas wpisały się także uroczystości inaugurujące pontyfikat Ojca Świętego Leona XIV.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję