Jubileusz

Odpust sierpniowy słynie daleko w okolicy. Jeszcze po II wojnie światowej tłumnie przybywały do Jędrzejowa „kompanie” z odległych wiosek i miast, aby wysłuchać nauk i zażyć „solennego odpustowego święta”. Odpust rozpoczynano 15 sierpnia, celebrując także - zgodnie z rytmem świąt cysterskich, dzień 20 sierpnia - poświęcony św. Bernardowi i 21 sierpnia - bł. W. Kadłubkowi.
Tempo i nowe warunki życia spowodowały ograniczenie czasu trwania odpustu, rozpoczynającego się w czwartek po ostatniej niedzieli sierpnia. W tym roku nauki głosi o. Arnold Potępa, kustosz z sanktuarium w Pińczowie. W wigilię uroczystości koncentrują się przy Kopcu Spotkania, a przewodniczy im ks. bp Kazimierz Ryczan i zaproszeni opaci cysterscy, zaś niedzielną Sumę sprawuje pasterz sandomierski ks. bp Andrzej Dzięga.

Zanim powstała parafia

W latach 1140-49 Janik z rodu Gryfitów, arcybiskup gnieźnieński, wraz ze swoim bratem Klemensem ufundowali w Brzeźnicy (Jędrzejowie) kościół i klasztor. Ojcowie przybyli tu z burgundzkiego opactwa Morimond. Od samego początku podjęli swoje obowiązki zakonne oraz zgodnie z zasadą ora et labora, działalność gospodarczą, a także intelektualną, m.in. odbywali studia filozoficzno-teologiczne w Krakowie. Nurt intelektualny zapewne nasilił się po wstąpieniu do wspólnoty zakonnej biskupa Wincentego, historiografa, kronikarza, człowieka wielkiej kultury. Po śmierci Kadłubka rozwijający się w klasztorze jego kult był przyczyną żywotności opactwa. Po chwilowej stagnacji w XVI w., spowodowanej reformacją, po roku 1580 opactwo jędrzejowskie na nowo odzyskało swoje znaczenie i funkcjonowało nieprzerwanie do czasów rozbiorów. Cystersi podtrzymywali tradycje muzyczne, a obok własnego studium filozoficzno-teologicznego prowadzili szkołę podstawową i podwydziałową. W okresie Księstwa Warszawskiego jędrzejowski klasztor objęty był wzmożonym nadzorem.
1 lipca 1819 r. car Aleksander I dokonał kasaty opactwa cystersów, ale zakonnicy dotrwali tutaj do 1855 r., kiedy to zmarł ostatni cysters o. Wilhelm Ulawski. W latach 1856-70 obiekt pocysterski znalazł się w rękach Ojców Reformatów. Ale choć na klasztor i konwent spadło tyle klęsk, nie zanikł kult Kadłubka, co zadecydowało o stopniowym reaktywowaniu wspólnoty. W 1886 r. z kościoła pocysterskiego została utworzona filia parafii Świętej Trójcy. Mając przychylność Pasterza diecezji miejscowa wspólnota, wychowana w czci dla Wincentego, nie ustawała w staraniach, aby powołać samodzielna parafię. Kosztowało to niemało trudów i zabiegów. Carskie władze administracyjne wyrażając zgodę na prośby wiernych, zastrzegły konieczność zebrania odpowiednich funduszy - tzw. „żelaznego kapitału” i formy wykupu z macierzystej parafii. Społeczna składka tej olbrzymiej sumy była wielkim przedsięwzięciem i napotykała liczne przeszkody, ale zakończyła się sukcesem. Bp A. Łosiński 19 lipca 1913 r. erygował parafię pw. bł. W. Kadłubka przy kościele pocysterskim, wydzieloną z parafii Świętej Trójcy. Była to wspólnota o charakterze diecezjalnym. W odbudowę życia parafialnego czynnie włączyli się nowi proboszczowie, a ostatni z nich, sprawujący swój urząd do 1945 r., wielce zasłużony ks. Stanisław Marchewka, przygotował wszystko do przejęcia parafii przez Cystersów, co nastąpiło 23 września 1945 r.

Cysterski duch - dzisiaj

6 tys. osób w parafii, 13 ojców i 4 braci wiernych swej regule i konstytucjom. - Ależ tak, bracia nadal pracują fizycznie - wyjaśnia o. Wiesław Kundera, proboszcz, oprowadzając po kościele i gospodarstwie („mamy kawałek pola, świnki, krówki”) i wprowadzając skrótowo w realia życia cystersów w ogóle. Obecnie w Polsce jest ich 115, w opactwach w Mogile, Strzyrzycu, Jędrzejowie i Wąchocku.
Dla swych wiernych jędrzejowscy Cystersi proponują raczej tradycyjne duszpasterstwo, z silnym akcentem maryjnym i eucharystycznym (to bł. Wincenty wprowadził wieczne światło przed tabernakulum). Pod kątem uważnego wsłuchiwania się w Ewangelię jest prowadzona szkolna katecheza. Na terenie parafii funkcjonuje duży Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych i dwie podstawówki. Młodzi raczej rezygnują z osiedlania się w Jędrzejowie, duży procent parafian to ludzie starsi. Wśród świeckich zaangażowanych w codzienne życie wspólnoty jest w pierwszym rzędzie Paweł Kowalski, katecheta. I są oczywiście ministranci, koła różańcowe, jest krąg biblijny i inne.
Najważniejszym wyzwaniem duchowym jest obecnie podtrzymywanie kultu bł. Wincentego, troska o wzmocnienie ruchu pielgrzymkowego do Sanktuarium i modlitwy o rychłą kanonizację. Codziennie w kaplicy jest sprawowana wotywna Msza św. w tej intencji.
Tradycyjnie Cystersi animują imprezy kulturalne, w tym muzyczne, a w pierwszym rzędzie słynne festiwale organowe. Obecnie trwa IX Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej (28 czerwca - 6 września).
Historyczny, wiekowy obiekt sakralny wymaga nieustannych zabiegów renowacyjnych. Najpilniejsza jest teraz renowacja ławek i kunsztownych stalli w prezbiterium.

Zabytek

Kościół późnoromański w zrębie, z przekształceniami gotyckimi i barokowymi. W zachodnim murze fragment pozostałości świątyni romańskiej sprzed 1140 r. Ołtarz główny późnobarokowy z figurą Matki Bożej Wniebowziętej, czczonej przez Cystersów na całym świecie, 7 ołtarzy bocznych. W kaplicy bł. Wincentego trumienka z relikwiami - miejsce szczególne dla pątników; w kaplicy Matki Bożej - kopia Obrazu Jasnogórskiego, poświęconego przez Jana Pawła II w 1983 r. Do kościoła przylega klasztor (najstarsze jego skrzydło wybudowano w I poł. XIII w.), przebudowywany wraz z kościołem. Unikatowe w skali europejskiej, doskonale zachowane organy z połowy XVIII w., dopełniają obrazu najważniejszych zabytków w świątyni.

Czy wiesz, że:

Pierwszej konsekracji kościoła dokonał bp Maur. W 1167 r. po wybudowaniu kościoła klasztornego w poświęceniu uczestniczyli m.in. książęta: Mieszko Stary i Kazimierz Sprawiedliwy. Po raz trzeci kościół był konsekrowany przez bp. Kadłubka w 1210 r. i został poświęcony Maryi Dziewicy i św. Wojciechowi.

W 1218 r. znamienity biskup Kadłubek, wpływowy mąż stanu, bliski doradca władców, światły i wykształcony zwolennik reform w ówczesnym Kościele polskim, zrezygnował z godności i beneficjów i - po niemałych trudach pieszo przywędrować do Jędrzejowa i tu jako skromny mnich spędził kilka lat życia (m. in. na pisaniu ostatniej części Kroniki Polskiej).

W 1964 r. w dwusetną rocznicę beatyfikacji Kadłubka gościli w Sanktuarium: Prymas Polski kard. S. Wyszyński i kard. K. Wojtyła, który nazwał Kadłubka „ojcem kultury polskiej”.

Bł. Kadłubek jest drugim patronem diecezji kieleckiej (wspomnienie 9 października) oraz patronem miasta Jędrzejowa. Jego relikwie powędrowały stąd do ponad 40 polskich i zagranicznych kościołów.