Reklama

Świat

Pomocnik czy mentor?

Święty Barnaba – pozostający dziś w cieniu św. Pawła – zdaje się być w dziejach Kościoła postacią drugorzędną. A jednak relacje św. Łukasza Ewangelisty, który opisał ich pracę misyjną w Antiochii, wskazują na niego jako postać pierwszoplanową.

Niedziela Ogólnopolska 42/2024, str. 24-25

[ TEMATY ]

Turcja

Margita Kotas

Starożytne Perge

Starożytne Perge

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Patron Cypru, czczony zarówno przez Cerkiew prawosławną, jak i przez Kościół katolicki, pochodził z żydowskiej diaspory osiedlonej w starożytnym porcie greckim – Salaminie. Pobożni żydowscy rodzice wybrali dla syna imię Józef, lecz słuchaczom nauki Jezusa znany był już pod przydomkiem „syn pocieszenia” – Barnaba. Wychowywany w surowych rygorach religii żydowskiej był jednocześnie świadkiem wznoszenia potężnej świątyni na cześć Zeusa Olimpijskiego – w I wieku bowiem Salamina stawała się ważnym ośrodkiem kultu tego bóstwa.

Jeden z siedemdziesięciu dwóch

Reklama

Dla dziejów chrześcijaństwa nieocenione są pobyt i działalność Barnaby w Antiochii. Antiochia Syryjska (dzisiejsza Antakya w Turcji) już w pierwszej połowie I wieku stała się alternatywnym do Jerozolimy centrum rodzącego się Kościoła. Z Dziejów Apostolskich dowiadujemy się, że tamtejsza wspólnota obfitowała we wszelkie dary duchowe obiecane wierzącym. Powszechne manifestacje charyzmatu proroctwa, a także daru uzdrawiania równoważone były w życiu codziennym hojnością w dzieleniu się dobrami materialnymi oraz troską o ubogich. Barnaba należał do ścisłego grona starszych odpowiedzialnych za prowadzenie Kościoła w Antiochii. Jego autorytet potwierdzony był także przez wspólnotę Dwunastu Apostołów i Kościół w Jerozolimie. Według późniejszych historyków – Klemensa Aleksandryjskiego i Euzebiusza z Cezarei, Barnaba miał być jednym z siedemdziesięciu dwóch uczniów Jezusa. Był także krewnym św. Marka Ewangelisty.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Towarzysze wyprawy

W czasie gdy w Antiochii gromadzi się pierwsza wspólnota wyznawców Jezusa, miasto liczące ok. 800 tys. mieszkańców jest uważane za trzecie co do wielkości (po Rzymie i Aleksandrii) miasto świata. Jest kosmopolityczne i wieloreligijne. Wielokulturowość jest obecna także we wspólnocie antiocheńskiego Kościoła. Są to już nie tylko nawróceni Żydzi, ale także przedstawiciele świata hellenistycznego. Tutaj też po raz pierwszy oficjalnie sformułowano procedurę przygotowywania i posyłania głosicieli prawdy o zbawieniu na nowe tereny. Do udziału w pierwszej wyprawie misyjnej wyznaczeni zostali Paweł i Barnaba.

Święty Paweł, gorliwy Apostoł Narodów, pochodził z Tarsu (dziś prowincja Mersin w Turcji), tzw. wolnego miasta w ramach imperium rzymskiego, jednego z czterech najświetniejszych miast tej części świata, gdzie przed nawróceniem znany był pod imieniem Szaweł. Wychowywał się w centrum ówczesnej kultury, gdzie bujnie rozwijały się szkoły filozoficzne i retoryczne i dokąd przybywała młodzież całej Azji Mniejszej, by zdobywać nauki u znakomitych nauczycieli.

Reklama

Zarówno Szaweł, jak i Barnaba pochodzili z religijnych rodzin żydowskich, a jednak zanurzeni byli w środowisku o pogańskich praktykach i mentalności. Paweł konfrontowany był z filozoficznymi spekulacjami, a Barnaba wzrastał w cieniu kultu Zeusa. W wieku młodzieńczym obydwaj pobierali nauki w Jerozolimie – w szkole Rabina Gamaliela, poważanego wśród faryzeuszy znawcy Prawa, który według późniejszej tradycji, miał być cichym zwolennikiem chrześcijan i się nawrócić. Paweł został włączony do grona apostolskiego, mimo że nie był naocznym świadkiem cudów i nauczania Jezusa. W ikonografii zachowały się dwie tradycje portretowania Dwunastu Apostołów po zdradzie i samobójczej śmierci Judasza. Tradycja jerozolimska zamiast Judasza wymienia już Macieja, z kolei tradycja rzymska w gronie Dwunastu umieszcza św. Pawła. Przykładem może być mozaika z kościoła św. Piotra in Gallicantu Ojców Asumpcjonistów w Jerozolimie.

Bohater drugiego planu?

Bezsporny jest autorytet św. Pawła Apostoła w Kościele powszechnym, kult św. Barnaby natomiast jest praktykowany bardziej lokalnie, zwłaszcza wśród wspólnot tradycji wschodniej oraz na Cyprze, skąd pochodził i gdzie miał być pierwszym biskupem. Jeśli jednak skrupulatnie przeczytamy relację św. Łukasza Ewangelisty, który opisał rok wspólnej pracy misyjnej Barnaby i Pawła w Kościele w Antiochii, to wydaje się, że Barnaba wysuwa się na pierwszy plan. Podobnie jest podczas ich wspólnej posługi w Listrze, gdzie świadkowie cudu uzdrowienia dokonanego przez Pawła widzą w Barnabie Zeusa, a w Pawle Hermesa.

Barnaba jest tym, który przygarnia Szawła i jako jeden z nielicznych wierzy w jego autentyczne nawrócenie. Ma odwagę poręczyć za niego i przedstawić go wspólnocie Kościoła w Jerozolimie, podczas gdy wszyscy mają jeszcze świeżo w pamięci zapalczywość Szawła w prześladowaniu chrześcijan. Później ponownie Barnaba odszukuje Pawła w Tarsie i zachęca go do dalszej pracy ewangelizacyjnej. Nauczają wspólnie w Iconium i miastach Likaonii – w Listrze i Derbe. Barnaba, znany z hojności, wspiera Pawła materialnie i moralnie. Staje się jego sponsorem i mentorem. Widzi potencjał w tym znającym i rozumiejącym mentalność pogan nawróconym na chrześcijaństwo faryzeuszu. Towarzyszy Pawłowi w pierwszej wyprawie misyjnej na Cypr. Kiedy natomiast przy organizacji kolejnej wyprawy dochodzi do sporu dotyczącego składu personalnego, Barnaba wycofuje się i wraca na Cypr, gdzie kontynuuje zaangażowanie w tamtejszej wspólnocie. Według Tradycji, ginie w swojej rodzinnej Salaminie w 61 r. śmiercią męczeńską przez ukamienowanie.

Święty Barnaba wraz ze św. Pawłem przyczynili się do umiędzynarodowienia pierwotnego Kościoła. Geograficznie poruszali się po terenach łączących Europę i Azję, ale również mentalnie zbudowali pomost między hermetyczną dotąd religijnością żydowską a ówczesnym światem kultury antycznej. W Antiochii, gdzie razem posługiwali, nie tylko po raz pierwszy nazwano wyznawców Chrystusa chrześcijanami, ale też sami chrześcijanie zrozumieli powszechny charakter wyznawanej religii.

2024-10-15 14:11

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Bp Bizzeti: sytuacja bardzo trudna, ale jest wielka solidarność

[ TEMATY ]

Caritas

Turcja

trzęsienie ziemi

Potrzeba przede wszystkim koców, zimowych ubrań, piecyków do ogrzania się oraz jedzenia i wody – mówi wikariusz apostolski Anatolii w Turcji. Kraj ten, szczególnie jego wschodnią prowincję Elazig, przed kilkoma dniami nawiedziło trzęsienie ziemi.

Bp Paolo Bizzeti podkreślił, że do pomocy poszkodowanym od razu włączyła się Caritas Turcja oraz Caritas Anatolia. Dodał, że rozpoznanie konkretnych potrzeb nie jest łatwe z powodu dużego oddalenia od Stambułu oraz trudności w dotarciu do terenów dotkniętych skutkami trzęsienia ziemi. Trzeba także pamiętać, że w regionie tym przebywa wielu uchodźców, przede wszystkim z Syrii.
CZYTAJ DALEJ

„Bóg was nie uchronił” - pielgrzymi z Radomia walczą z „internetowymi znawcami”, a poszkodowani dojechali na Jasną Górę

2025-08-13 20:18

[ TEMATY ]

pielgrzymka

diecezja radomska

BP Jasnej Góry

Licznie, solidarnie, z tradycją wieków, z paulinami i raz na sto lat tak najkrócej można scharakteryzować pielgrzymki piesze z Radomia, Kalisza, Vranowa i Łomży. Do pieszych dołączali też pielgrzymi rowerowi i biegacze.

Jest już dotychczasowa frekwencyjna rekordzistka - Piesza Pielgrzymka Radomska, a w niej 7 tys. 255 pątników. Po raz 388. dotarł wierny Kalisz. Pątnicy przynoszą ze sobą modlitwę zwłaszcza o nowe powołania kapłańskie i zakonne, za poszkodowanych pątników radomskich. Za 100 lat diecezji dziękowali pątnicy łomżyńscy. Nie zabrakło „Słowaków od paulinów”.
CZYTAJ DALEJ

Prezydent spotkał się z premierem. "Rozmowa dotyczyła spraw ważnych dla Polski"

2025-08-14 14:01

[ TEMATY ]

Prezydent Karol Nawrocki

Premier Donald Tusk

sprawy ważne dla Polski

PAP

Prezydent Karol Nawrocki i premier Donald Tusk

Prezydent Karol Nawrocki i premier Donald Tusk

Rozmowa prezydenta Karola Nawrockiego i premiera Donalda Tuska była rzeczowa, dotyczyła spraw ważnych dla Polski - powiedział w czwartek szef gabinetu prezydenta Paweł Szefernaker.

Szefernaker przekazał na konferencji prasowej, że rozmowa Nawrockiego i Tuska trwała godzinę. Jak ocenił, była to rozmowa rzeczowa, która dotyczyła spraw ważnych dla Polski. - Przede wszystkim były to kwestie bezpieczeństwa i spraw międzynarodowych - dodał.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję