Reklama

Zdrowie

Mroczna strona energetyków

Kawa, herbata, yerba mate... Ludzie od tysiącleci stymulują organizmy do bardziej efektywnej pracy. Ostatnim krokiem w tym kierunku są energetyki. Co po ich wypiciu dzieje się z naszym ciałem?

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W Polsce moda na energetyki rozkręciła się w czasach pandemii. Tylko w 2022 r. Polacy kupili 800 mln puszek napojów energetycznych, co było sprzedażowym rekordem. Dwa lata temu wartość rodzimego rynku energetyków wzrosła o 46%, by w roku ubiegłym osiągnąć poziom 3,26 mld zł.

W czasie pandemii zmieniła się również struktura społeczna osób sięgających po energy drinki. Coraz częściej ich konsumentami byli nastolatkowie, a nawet dzieci. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności szacuje, że co piąte dziecko w wieku 6-10 lat spożyło napój energetyczny minimum raz w roku; 56% dzieciaków objętych badaniem zadeklarowało wypicie jednej szklanki energetyków tygodniowo, a 7% pije ponad cztery szklanki tygodniowo. Wśród nastolatków wartości te wzrastają – 67% spośród nich przyznaje się do spożywania napojów energetyzujących, w tym 16% pije je często.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Nie bez powodu zatem w Polsce od 1 stycznia 2024 r. obowiązuje zakaz sprzedaży napojów energetycznych dzieciom i młodzieży do 18. roku życia. Co więc takiego szkodliwego znajduje się w energetykach, że podobnie jak papierosy czy alkohol mogą je spożywać wyłącznie osoby dorosłe?

150 mg energii

Reklama

W 1819 r. niemiecki chemik Friedrich Ferdinand Runge, który prowadził badania nad składem chemicznym kawy, odkrył zawarty w niej związek organiczny – kofeinę. Odkrycie to umożliwiło dalsze badania nieznanej do tej pory substancji. W ich wyniku stwierdzono, że jest ona znakomitym środkiem stymulującym centralny układ nerwowy.

Kofeina łatwo przenika do mózgu, gdzie blokuje działanie adenozyny. Poziom tego organicznego związku chemicznego wzrasta w ciągu dnia, co powoduje uczucie senności. O adenozynie można więc powiedzieć, że jest regulatorem, który daje organizmowi sygnał do odpoczynku. Tymczasem kofeina ten proces zaburza, likwidując uczucie zmęczenia i senności.

W tym miejscu warto podkreślić, że kofeina nie niweluje zmęczenia. Po jej spożyciu, np. w kawie, nadal jesteśmy zmęczeni, ale nasz organizm o tym nie wie. I właśnie z tej racji to kofeina stała się głównym składnikiem energy drinków. Podobne działanie mają zawarte w energetykach guarana i tauryna.

Energetykami nazywamy więc wysokosłodzone napoje zawierające duże ilości kofeiny. Według ustawy zakazującej ich sprzedaży nieletnim, by mówić o energetyku, napój powinien zawierać co najmniej 150 mg kofeiny na litr.

Kofeinę jednak zawierają nie tylko energy drinki. Obecna jest ona w różnym stężeniu w kawie, herbacie i wielu roślinach. Dlaczego więc młodzież może kupić kawę, a puszki z energetykiem już nie?

Lepsza koncentracja i... gorsza mowa

Wiele badań potwierdza pozytywny wpływ kofeiny na organizm. Małe dawki tej substancji dodatnio wpływają na jakość pracy mózgu (poprawiają koncentrację, skracają czas reakcji) oraz na ciało (zmniejszają senność i zmęczenie, poprawiają metabolizm).

Reklama

Za prozdrowotną dzienną dawkę kofeiny dla dorosłej osoby uważa się ok. 400 mg tej substancji. Oczywiście, poziom kofeiny powinien być dostosowany indywidualnie, w zależności od wagi, stanu zdrowia i wieku danej osoby. Ta ostatnia zmienna okazuje się kluczowa, bo kofeina w diecie dzieci i młodzieży jest niewskazana. Amerykańska agencja zajmująca się żywnością zaleca, by dobowa dawka kofeiny dla nastolatka nie przekraczała 100 mg – to cztery razy mniej niż w przypadku osoby dorosłej.

Dostarczając tę substancję psychoaktywną do organizmu, młody człowiek naraża się na nagłe zmiany nastroju, rozdrażnienie, niepokój. Ponadto kofeina ma szkodliwy wpływ na gospodarkę wapniową, a to przekłada się m.in. na zaburzenia w procesie tworzenia kości. Naukowcy twierdzą też, że duże stężenie kofeiny w organizmie młodego człowieka może zaburzyć rozwój układu nerwowego i doprowadzić do upośledzenia funkcji poznawczych dzieci, obniżając poziom pamięci roboczej czy ograniczając zdolności poznawcze mowy.

Serce na sterydach

Po wypiciu napoju energetyzującego wiele osób czuje się jak komiksowy Asterix Gall po spożyciu magicznego wywaru – odczuwa chwilowy wzrost wydolności organizmu.

Uczucie, jakbyśmy zyskiwali dodatkową siłę, jest spowodowane tym, że stymulanty takie jak kofeina zmuszają serce do intensywniejszej pracy, co skutkuje dostarczeniem do komórek większej ilości substancji odżywczych. Serce nie może jednak pracować na wysokich obrotach w nieskończoność.

Incydentalne dostarczanie wysokokofeinowych energy drinków nie powinno mieć negatywnego wpływu na organizm. Inaczej rzecz się ma w przypadku ich regularnego spożywania. U młodych ludzi nadużywanie energy drinków może prowadzić do nadciśnienia tętniczego ze wszystkimi tego konsekwencjami, takimi jak niewydolność serca czy udar mózgu.

Reklama

Z piciem energetyków wiąże się też tzw. syndrom zjazdu energetycznego. Polega on na tym, że w pewnym momencie organizm potrzebuje kolejnych dawek, by móc sprawnie funkcjonować.

Krzepi i... uzależnia

W składzie energy drinków jedną z podstawowych substancji stanowi też cukier. Na ogół zawierają one od 27 do 31 g cukru na 200 ml – to bardzo dużo. Połączenie cukru z kofeiną tworzy niebezpieczną mieszankę, ponieważ po spożyciu kofeiny zmniejsza się wrażliwość na insulinę. Wraz z każdą wypitą puszką energy drinka rośnie ryzyko wystąpienia otyłości, zespołu metabolicznego oraz cukrzycy typu 2.

Cukier powoduje także wydzielanie dopaminy, odpowiadającej za uczucie szczęścia i spełnienia – to swoista nagroda dla mózgu, która jest bardzo niebezpieczna. Zdaniem naukowców, mechanizm nagrody związany z dopaminą odgrywa ważną rolę w tworzeniu się uzależnień. Podczas spożywania napoju wysokosłodzonego rośnie poziom dopaminy uwalnianej z zakończeń neuronów, co wiąże się z odczuwaniem euforii. Organizm z czasem przyzwyczaja się do takiego „dopaminowego zastrzyku” i domaga się kolejnych dawek. Aby jednak osiągnąć ten sam efekt pobudzenia, należy przyjmować coraz to większe dawki danej substancji. A to już prosta droga do silnego uzależnienia. Również kofeina ma działanie uzależniające.

W przypadku energetyków mamy więc do czynienia z uzależnieniem nie tylko psychicznym, ale i behawioralnym. Właśnie dlatego energetyki stały się lifestylowym wyborem, ulubioną codzienną używką młodego pokolenia.

Jeśli do tego wszystkiego dodamy zawarte w energy drinkach konserwanty, wzmacniacze smaku i barwniki, które mogą podrażniać ścianki naszego żołądka, to otrzymujemy mieszankę, którą lepiej omijać z daleka. Tym bardziej że nie brakuje zdrowszych alternatyw dla stymulowania organizmu do większej wydajności, takich jak: wysypianie się, aktywność fizyczna czy spożycie kawałka gorzkiej czekolady – zawarte w niej substancje również poprawiają funkcjonowanie mózgu.

2024-09-24 14:12

Ocena: +4 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Ministerstwo zdrowia przypomina o zakazie sprzedaży energetyków dzieciom i młodzieży

Od stycznia obowiązuje zakaz sprzedaży energetyków dzieciom i młodzieży, a także zakaz sprzedaży napojów energetycznych w automatach - przypomina w piątek Ministerstwo Zdrowia.

Napoje energetyczne zawierają m.in. cukier, kofeinę i taurynę, wpływają na ośrodkowy układ nerwowy. Energetyki mogą też powodować objawy żołądkowo-jelitowe: nudności, biegunki, a także odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe, drgawki, niepokój, zaburzenia snu i arytmię.
CZYTAJ DALEJ

Położna ujawniła horror w Oleśnicy

2025-05-28 16:28

[ TEMATY ]

aborcja

Oleśnica

Adobe.Stock

Położna, która uczestniczyła w aborcjach w szpitalu w Oleśnicy, ujawniła szczegóły horroru trwającego za murami tej placówki.

Gizela Jagielska szkoli personel z zabijania chlorkiem potasu tłumacząc, że należy go wstrzykiwać dziecku tak długo aż jego serce przestanie bić, gdyż inaczej dziecko zacznie uciekać i trzeba będzie "kłuć jeszcze raz". Dla położnych z Oleśnicy aborcja ma być "łatwiejszą pracą" niż przyjmowanie porodów żywych dzieci. "Pacjentki" Jagielskiej robią sobie pamiątki z okazji zamordowania własnego dziecka. Inne kobiety płaczą z rozpaczy na szpitalnych korytarzach.
CZYTAJ DALEJ

Błogosławione w Braniewie – bolesne męczennice komunizmu

2025-05-30 19:30

[ TEMATY ]

Braniewo

siostry katarzynki

beatyfikacjia

Red

Miały od 26 do 64 lat. Ginęły po kolei – w ciągu kilku miesięcy 1945 roku. Dlatego, że do końca pozostały z dziećmi - sierotami, z pacjentami w szpitalu, z osobami starszymi, które nie miały rodzin ani opieki. Z tymi wszystkimi, którzy nie byli w stanie się bronić ani uciekać przed Armią Czerwoną, która brutalnie wkroczyła wtedy na Ziemię Warmińską. Czy można zrozumieć postępowanie sióstr katarzynek?

Pracowały na całej Warmii, w różnych domach zakonnych i w różnych miejscach: domach dziecka, szpitalach, ośrodkach opieki. Gdy żołnierze sowieccy zaczęli zajmować te ziemie, ludzie zaczęli się masowo ewakuować. Nie mogło być na tych ziemiach dzieci, które nie miały rodziców, chorych bez własnych rodzin czy najstarszych mieszkańców. Takich osób nie opuściły jednak siostry katarzynki. Mimo że były przez czerwonoarmistów bite, gwałcone, torturowane – na przykład w szpitalnej piwnicy, gdzie szukały schronienia wraz ze swymi podopiecznymi. Te, które zostały wtedy z pacjentami, były wielokrotnie wykorzystywane przez Sowietów. Niektóre więziono, a potem zesłano w głąb ZSRR. Pracowały w łagrach, zmarły z wycieńczenia. Siostra, która zorganizowała ewakuację dzieci – zgromadziła je w grupie na dworcu kolejowym, sama zaś poszła szukać dla nich wody i pożywienia. Żołnierz Armii Czerwonej zastrzelił ją, gdy tylko wyszła na zewnątrz. Były siostry, które zginęły wskutek ciągnięcia ich za samochodem po ulicach Kętrzyna. Po zajęciu Gdańska przez Sowietów pod koniec marca 1945 r. rozpoczęły się mordy, grabieże i gwałty na miejscowej ludności. Ofiarą napaści padły też siostry katarzynki, które znalazły się w mieście po przymusowej ewakuacji macierzystego domu w Braniewie. Jak podaje KAI, 58-letnia siostra Caritina Fahl, nauczycielka i ówczesna wikaria generalna Zgromadzenia, ze wszystkich sił starała się bronić młodsze siostry przed gwałtem. Została straszliwie pobita, zmarła po kilku dniach. Takie były ich losy.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję