Jednak upływ czasu oraz rodzące się globalne problemy, takie jak kryzys uchodźczy, wojna Rosji z Ukrainą czy utrzymanie wspólnej dyscypliny pomiędzy państwami członkowskimi Unii, rodzi dzisiaj podziały i spory między państwami członkowskimi co do konkretnych rozwiązań czy też stosowanych procesów decyzyjnych. Musimy też powiedzieć, że jest to zjawisko normalne w rozwoju każdej instytucji.
Na ile idee Ojców Założycieli są kontynuowane i czy są nadal aktualne? Jaka ma być Unia Europejska? Nie można nie zauważyć, że Unia Europejska, poczynając od pierwszej Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, przeszła wiele nowych etapów transformacji powodowanych czynnikami egzogennymi i endogennymi. Nie sposób jest je wszystkie wyliczyć i omówić w tak krótkim artykule. Stąd pozwolę sobie nawiązać do tych, które uważam za istotne.
Najważniejszym sukcesem po początkowym okresie integracji europejskiej było utworzenie w 1957 r. Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Celem tej instytucji był harmonijny rozwój gospodarczy państw członkowskich, podnoszenie stopy życiowej ich obywateli, utworzenie wspólnego rynku i zbliżenie polityki gospodarczej państw członkowskich. Realizacji tych celów służyły kolejne traktaty europejskie, poczynając od Jednolitego Aktu Europejskiego z 1986 r., traktatu o Unii Europejskiej (tzw. traktat z Maastricht) z 1992 r. po Traktat Lizboński z 2007 r.
Dzisiejsza Unii Europejska stoi przed nowymi problemami, do których należy zaliczyć: ochronę środowiska, imigrację, ochronę demokracji i znaczenie oraz interpretację praw człowieka. Problemy te rodzą wiele konfliktów i sporów pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi, a także pomiędzy Komisją Europejską a poszczególnymi państwami członkowskimi. W tle tej dyskusji stoi oczywiście wizja tego, jaka ma być ta Unia Europejska? Wielu uważa, że ma to być dość silnie scentralizowana federacja państwa, na wzór Stanów Zjednoczonych.
Zdaje się, że w tym kierunku zmierzają też działania Komisji Europejskiej. Nie można zanegować, że Unia Europejska de facto jest federacją państw, posiadających własne prawo, struktury administracyjne, wspólne polityki. Spór dotyczy tego, na ile państwa członkowskie są gotowe na to, aby zrezygnować z własnej autonomii? Drugą ważną kwestią jest to, czy będzie to federacja państw równych czy też federacja zdominowana przez jedno, dwa czy sześć państw?
Powołana do życia przez tzw. Ojców Założycieli Europejska Wspólnota Węgla i Stali, a następnie kolejne dwie wspólnoty oraz powstała na ich bazie Unia Europejska niewątpliwie stały się fundamentem pokoju i bezpieczeństwa w Europie. Nie można też zapominać, że idea integracji europejskiej wyszła z kręgu osób inspirowanych wartościami chrześcijańskimi. Zamiarem Ojców Założycieli nie było jednak stworzenie Europy opartej na rządach modelu teokratycznego, lecz na zasadach wspólnoty państw demokratycznych, wspólnoty silnej gospodarczo, gwarantującej bezpieczeństwo i pokój. Według nich Wspólnota Europejska miała to być przestrzeń jedności w różnorodności, czyli inaczej mówiąc, miała to być organizacja państwa szanująca różnorodność kulturową.
Integracja europejska od tamtego czasu bardzo mocno ewaluowała pod wpływem wielu czynników politycznych, społecznych, ekonomicznych, a przede wszystkim technicznych i technologicznych. Już nie tylko globalizacja, ale przede wszystkim informatyzacja powoduje zmianę koncepcji społeczeństwa narodowego na społeczeństwo lub grupy społeczne, które komunikują się w poprzek istniejących tradycyjnie podziałów społecznych. W tej perspektywie wielkie znaczenie, oprócz wolności w wymiarze indywidualnym czy grupowym, ma tolerancja pozwalająca na koegzystencję obok siebie różnych poglądów, dopóki nie prowadzą do konfliktów czy wojen. Dlatego podejmowanie działań przez Parlament Europejski czy Komisję Europejską zmierzających do zbytniego faworyzowania grup mniejszościowych jest błędem i stanowi znaczne osłabienie dotychczasowych procesów integracyjnych, a tym samym pogłębienie podziałów. Ideologizacja Europy, przed którą przestrzegali Ojcowie Założyciele, stanowi realne zagrożenie dla jedności, pokoju i ładu społecznego w Europie. Stąd warto powrócić do wizji zjednoczonej Europy Ojców Założycieli jako wspólnoty czy federacji państw silnych gospodarczo, politycznie jednak z zachowaniem jedności w różnorodności. W tym celu nie ma potrzeby tworzenia supermocarstwa europejskiego pod przewodnictwem jednego czy dwóch państw, aby Europa nadal zachowała pokój i bezpieczeństwo, a jednocześnie była silna gospodarczo.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
