Nie mamy wpływu na to, czy dorastamy jako jedynacy czy z rodzeństwem. Możemy akceptować nasze rodzeństwo, kochać je i mieć z nim bliską relację. Zdarza się jednak, że od samego początku napotykamy ze strony rodzeństwa zazdrość i postrzegamy je jako wroga, który kradnie nam np. miłość rodziców.

Aby móc wejść w harmonijną relację z drugą osobą, obie strony muszą chcieć to zrobić. Jeśli twoja siostra lub twój brat nadal są zazdrośni, lekceważący, pełni wyrzutów lub cyniczni wobec ciebie, jedyne, co możesz zrobić, to pogodzić się z nimi wewnętrznie i się za nich pomodlić. Jeżeli zaś ty żyjesz w poczuciu niechęci wobec rodzeństwa, pamiętaj, że zazdrość i nienawiść na dłuższą metę obciążają naszą psychikę. Stajemy się zgorzkniali i w wyniku tego mogą się nawet rozwinąć zaburzenia psychiczne.

Przyczyny zazdrości

– Zazdrość jest szczególnie powszechna, gdy jesteśmy pierworodni i rodzi się rodzeństwo. Nagle inna istota zajmuje centralne miejsce i przyciąga dużo uwagi i miłości. Z powodu naszej niedojrzałości nie możemy zrozumieć, że to maleńkie dziecko potrzebuje większej opieki niż my.

– Rodzeństwo często daje wiele możliwości porównywania nas z nim. Może nasi rodzice dają mu więcej swobody, bo jest starsze od nas... Być może nasze rodzeństwo bardzo przypomina rodzica i dlatego mama i tata są z niego szczególnie dumni. Bez względu na przyczyny naszych uczuć zazdrości, a nawet zawiści czujemy się pokrzywdzeni w porównaniu z rodzeństwem i wierzymy, że otrzymujemy zbyt mało uwagi, miłości, wsparcia i troski ze strony naszych rodziców.

– Zazdrość i zawiść mogą się również pojawiać dopiero wtedy, gdy jesteśmy starsi. Możemy np. być zazdrośni o siostrę lub brata, ponieważ są oni bardziej akceptowani przez płeć przeciwną, mają wyższe wykształcenie, większą niezależność finansową lub otrzymują większą część spadku. Zazdrość i zawiść nie muszą jednak mieć nic wspólnego z prawdziwymi wydarzeniami.

Ćwiczenia

Jeśli chcesz przezwyciężyć uczucie zazdrości i zawiści wobec rodzeństwa, praca nad relacją musi się zacząć od osobistej oceny i podsumowania. Przejdź przez poniższe ćwiczenie:

• Zrób listę głównych wydarzeń, które wzbudziły w tobie zazdrość o brata lub siostrę.

• Przyjrzyj się bliżej osobowości swoich rodziców. Co w ich historii życia i postawach mogło sprawić, że woleli twoje rodzeństwo? Przykładowo: czy twój brat lub siostra byli bardziej do nich podobni czy zupełnie się od nich różnili? Czy było to bardziej zgodne z oczekiwaniami twoich rodziców? Czy twoje rodzeństwo było niepełnosprawne, a rodzice mieli wyrzuty sumienia? Czy było niechciane, a rodzice chcieli zrobić coś dobrego? Czy żyje ono życiem, którego twoi rodzice zawsze chcieli dla siebie?

• Zapisz swoje umiejętności, zdolności i atrybuty. Zamiast skupiać się na mocnych stronach swojej siostry lub brata zastanów się, co masz do zaoferowania. Co osiągnąłeś(-ęłaś) w swoim życiu, co cię wyróżnia, dlaczego jesteś kochaną osobą?

• Podsumuj swoje spostrzeżenia, które ukazały się dzięki trzem pierwszym zadaniom. Spójrz na nie jak neutralny obserwator. Czy teraz twoja lista z zadania nr 1 dalej pokazuje, że byłeś/ jesteś mniej kochany(-a)?

Warto pamiętać, że możemy działać tylko tak, jak myślimy i czujemy w danej chwili. Jako małe dzieci działamy na podstawie wiedzy i dojrzałości emocjonalnej, którą osiągnęliśmy w tym momencie. Jako dorośli potrafimy uporządkować nasze myśli i poddać je weryfikacji.

Autorka jest psychologiem, prezesem Kujawsko-Pomorskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej.