Reklama

Wiadomości

Życie w cieniu smogu

Jest kilka miejsc w Polsce, gdzie mieszkańcy niemal przez cały rok żyją w cieniu wiszącej nad nimi chmury smogu. Niestety, okres jesienno-zimowy jeszcze to potęguje, a funkcjonowanie w takich warunkach jest niebezpieczne dla zdrowia. Kto jest najbardziej zagrożony i jak możemy zatroszczyć się o poprawę sytuacji?

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Dane są alarmujące. Jak twierdzą naukowcy, którzy debatowali na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, zanieczyszczenia powietrza zabijają rocznie ok. 50 tys. Polaków i powodują straty rzędu kilkudziesięciu miliardów złotych.

Profesor Bolesław Samoliński, reprezentujący warszawską uczelnię, przekonywał, że „o ile w latach 60. i 70. XX wieku największym trucicielem był przemysł, to obecnie 80% zanieczyszczeń emitują gospodarstwa domowe, zwłaszcza domki jednorodzinne, i to właśnie od nich powinniśmy rozpocząć walkę z zanieczyszczaniem powietrza. Choć od kilku lat gospodarstwa domowe, korzystając z możliwości, które zapewniają państwowe programy, decydują się na modernizację swoich źródeł ciepła, wciąż jeszcze jest wiele do zrobienia.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Najbardziej narażone na niekorzystny wpływ smogu są osoby starsze, cierpiące na choroby układu oddechowego i układu krążenia oraz dzieci. Te najmłodsze – według lekarki Ewy Trębas-Pietraś, specjalistki z zakresu alergologii i pulmonologii, kierowniczki oddziału alergologii i chorób płuc w Szpitalu Wojewódzkim im. kard. Stefana Wyszyńskiego w Lublinie – cierpią szczególnie, ponieważ mają najkrótszy odcinek dróg oddechowych, gdzie odbywa się proces oczyszczania powietrza oddechowego ze szkodliwych pyłów PM10 i PM2,5. Ponadto dzieci są niższe, co sprawia, że znajdują się bliżej powierzchni ziemi, gdzie te pyły opadają. Lekarze zwracają uwagę, że organizmy dziecięce są w fazie rozwoju, więc i z tego powodu są bardziej narażone na szkodliwość pyłów, w szczególności PM2,5, bo są drobniejsze i głębiej wnikają w pęcherzyki płucne.

Kopciuchy

Narażone są przede wszystkim dzieci z dużych miast, takich jak Warszawa, Kraków czy Poznań, zagrożeni są również mieszkańcy mniejszych ośrodków, gdzie wpływ na akumulowanie się smogu ma nie tylko jednorodzinna zabudowa, ale też ukształtowanie terenu. Najlepszym, choć wypadałoby raczej powiedzieć najgorszym, przykładem jest Zakopane, nad którym przy bezwietrznej pogodzie smog niemalże unosi się nieustannie. Wpływają na to położenie w kotlinie między dwoma pasmami górskimi oraz właśnie jednorodzinna zabudowa, gdzie często korzysta się z kopciuchów. Zimą widać to gołym okiem, kiedy niemal całe miasto spowite jest chmurami dymu unoszącymi się z setek kominów.

To właśnie one tworzą smog, składający się ze wspomnianych wcześniej pyłów PM10 i PM2,5, które stanowią mieszaninę cząstek stałych i płynnych zawieszonych w powietrzu. Jak wyjaśnia lek. med. Trębas-Pietraś, „w skład pyłów wchodzą głównie węglowodory aromatyczne, benzopiren, dioksyny, które powstają najczęściej w procesie spalania zarówno paliw stałych w gospodarstwach domowych i zakładach przemysłowych, jak i paliw ciekłych emitowanych podczas korzystania ze środków transportu”.

Reklama

Im „brudniejszy” opał jest stosowany, tym większa ilość zanieczyszczeń. A ludzie palą różnymi rzeczami. Lektura zarówno fachowych raportów, jak i internetowych forów pozwala ustalić, czym zdarza się im palić. Wrzucają do pieca stare lakierowane ramy okien czy części mebli, śmieci, plastikowe opakowania, a nawet pozostałości po remontach, czyli np. płyty gipsowo-wiórowe, okleiny, panele podłogowe, farby, a nawet szmaty czy stare ubrania!

– Wszystkie dymy unoszące się w powietrzu są bardzo niebezpieczne dla naszego organizmu. Każdy składnik jest toksyczną trucizną dla nas. To tak, jakbyśmy na własne życzenie weszli do komina – przekonuje lek. med. Trębas-Pietraś w rozmowie z PAP.

Co więcej, pani doktor zwróciła uwagę, że dopiero od kilku lat naukowcy przyglądają się temu, jak bardzo „okres opałowy” koreluje ze zwiększoną liczbą zgonów i zaostrzeniem się objawów chorób przewlekłych, takich jak nadciśnienie czy astma.

– Najbardziej narażeni na szkodliwe działanie smogu są właśnie pacjenci z chorobami układu oddechowego, jak astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie oskrzeli. Również w dobie COVID-19, kiedy mamy utrzymującą się jeszcze przez wiele miesięcy po przechorowaniu nadreaktywność poinfekcyjną, tego typu substancje mogą wywołać różne dolegliwości oddechowe – wyjaśnia Trębas-Pietraś.

Gdzie i jak szukać czystego powietrza

Reklama

Mieszkańcy dużych miast, szczególnie narażeni na smog, zdają sobie sprawę, że korzystanie ze starych pieców grzewczych i „palenie śmieciami” to nie jest problem, na który są skazani wyłącznie przez swoje działania. Krakowscy radni np. wystąpili ostatnio z postulatem, by w sąsiadujących z tym miastem gminach wprowadzić całkowity zakaz spalania paliw stałych. Chcą się z nim zwrócić do marszałka województwa małopolskiego, który jako jedyny ma narzędzia, by „zachęcić” włodarzy przylegających do Krakowa gmin do podjęcia takich działań. Krakowscy lokalni działacze utrzymują, że słynny na całą Polskę krakowski smog to skutek m.in. tego, że nad ich miasto lecą wyziewy z kominów z sąsiednich gmin. Nie pomaga również „kotlinne położenie” dawnej stolicy Polski.

Pod względem jakości powietrza najlepiej mają mieszkańcy terenów nadmorskich. Spośród dużych miast Trójmiasto i Szczecin rokrocznie najlepiej wypadają we wszystkich rankingach czystości powietrza. Nie jest to oczywiście zasługą mieszkańców czy włodarzy, ale wynika to przede wszystkim z położenia. Sprzyjają temu otwarte przestrzenie, a także wiatr znad morza, zatoki czy zalewu, który rozwiewa szkodliwe substancje i oczyszcza powietrze.

Po czym poznać, że powietrze jest czyste? Można się zaopatrzyć w specjalny detektor, który będzie badał poziom wspomnianych pyłów PM2,5 i PM10, jednak jeśli nie chce się wydawać pieniędzy na elektroniczne gadżety, można obserwować naturę.

Jak przekonują naukowcy, najlepszymi bioindykatorami, czyli biologicznymi wskaźnikami stanu czystości powietrza, są porosty. Są one bardzo wrażliwe, stąd ich występowanie lub brak może wskazywać na jakość otaczającego nas powietrza. Badacze stworzyli nawet specjalną skalę porostową, za pomocą której badamy jakość powietrza. By to uczynić, musimy obserwować występujące porosty nadrzewne i porównać je ze specjalną tabelką dostosowaną do polskich warunków przyrodniczych. Metoda prosta, ale też bardzo skuteczna.

Publikacja dofinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą Społeczna odpowiedzialność nauki – Popularyzacja nauki i promocja sportu, nr projektu: SONP/SN/550964/2022, kwota dofinansowania: 500 000,00 zł, całkowita wartość projektu: 556 000,00 zł.

MEN

2022-11-07 11:59

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Budowa Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI w Babiogórskim Parku Narodowym z dofinansowaniem ponad 49 mln zł ze środków Programu FEnIKS

[ TEMATY ]

przyroda

ekologia

Materiał sponsorowany

Wizualizacja Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI: Pracownia Projektowa JKM mgr. inż. arch. Jacek Majewski, Biuro Budowlane ALBIS mgr inż. Maciej Biegun

Wizualizacja Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI: Pracownia Projektowa JKM mgr. inż. arch. Jacek Majewski, Biuro Budowlane ALBIS mgr inż. Maciej Biegun

W siedzibie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Sławomir Mazurek, wiceprezes NFOŚiGW i Tomasz Pasierbek, dyrektor Babiogórskiego Parku Narodowego podpisali umowę na dofinansowanie budowy Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI. Środki w wysokości 49 341 917,44 zł pochodzą z Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS).

- To bardzo znamienne, że pierwsza umowa ze środków FEnIKS zawarta przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska przeznaczona jest na rozwój infrastruktury dydaktycznej. – powiedział Sławomir Mazurek, wiceprezes NFOŚiGW. – Rzetelna, oparta na nauce edukacja przyrodnicza i ekologiczna powinna być integralną częścią wszystkich działań związanych z ochroną przyrody i adaptacją do zmian klimatu. Budowa ośrodka edukacji w Babiogórskim Parku Narodowym gdzie w nowoczesny, ciekawy dla zwiedzających sposób pokazywana będzie wieloaspektowość funkcjonowania górskiego ekosystemu jest tego najlepszym przykładem. Szczególnie ważne, że wykorzystywane będą wiedza i doświadczenie praktyków, którzy na co dzień zajmują się ochroną naszej rodzimej przyrody. – podkreślił wiceprezes Mazurek.
CZYTAJ DALEJ

Panie! Spraw, aby moja wiara przynosiła obfite owoce!

2025-05-14 16:07

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

Magdalena Pijewska/Niedziela

Z wielkoczwartkowej mowy pożegnalnej Jezusa w dzisiejszą niedzielę czytamy tylko wstęp. Jezus w swojej mowie do uczniów skupia się na tym, co było w danej chwili najbardziej dla nich istotne.

Po wyjściu Judasza z wieczernika Jezus powiedział: «Syn Człowieczy został teraz otoczony chwałą, a w Nim Bóg został chwałą otoczony. Jeżeli Bóg został w Nim otoczony chwałą, to i Bóg Go otoczy chwałą w sobie samym, i to zaraz Go chwałą otoczy. Dzieci, jeszcze krótko jestem z wami. Przykazanie nowe daję wam, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem; żebyście i wy tak się miłowali wzajemnie. Po tym wszyscy poznają, że jesteście uczniami moimi, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali».
CZYTAJ DALEJ

W Polsce są 684 ulice i 1070 szkół imienia Jana Pawła II

2025-05-18 20:37

[ TEMATY ]

św. Jan Paweł II

Agata Kowalska

Św. Jan Paweł II

Św. Jan Paweł II

W całej Polsce jest 1070 szkół, 91 przedszkoli, 52 parafie i 94 stowarzyszenia nazwane na cześć Jana Pawła II. Imię papieża Polaka noszą także 684 ulice. Najwięcej (99) jest ich w woj. mazowieckim, a najmniej (17) w woj. warmińsko-mazurskim.

Według danych rejestru Regon z 31 marca 2025 r. w całej Polsce jest 1070 szkół im. Jana Pawła II, w tym 810 publicznych szkół podstawowych, 103 publiczne szkoły ponadpodstawowe i dwie publiczne szkoły artystyczne. Jeśli chodzi o szkoły niepubliczne, działa 28 szkół podstawowych i 9 ponadpodstawowych placówek nazwanych na cześć papieża Polaka.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję