Reklama

Niedziela Świdnicka

Wczesnochrześcijański spór o datę Wielkanocy

Pascha, czyli Wielkanoc to pierwsze i najważniejsze święto chrześcijańskie, upamiętniające mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Jednak w II wieku data jego obchodzenia stało się przyczyną poważnego sporu, który mógł doprowadzić do rozłamu w łonie Kościoła

Niedziela świdnicka 12/2018, str. VII

[ TEMATY ]

Wielkanoc

Wikimedia Commons

Relikwie męki Pańskiej, bazylika Świętego Krzyża z Jerozolimy w Rzymie

Relikwie męki Pańskiej, bazylika Świętego Krzyża z Jerozolimy w Rzymie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Już Kościół apostolski znał doroczny obchód Paschy, jakkolwiek wyraźne świadectwa tego faktu pochodzą z II wieku. Właściwie wszystkie informacje historyczne o świętowaniu Wielkanocy przez chrześcijan w pierwszych dwóch wiekach pochodzą od wybitnego historyka Kościoła, Euzebiusza z Cezarei (zm. 340), który w swojej monumentalnej „Historii kościelnej” zapisał: „Rozgorzał wówczas spór o sprawę niemałego znaczenia. Mianowicie Kościoły całej Azji w oparciu o bardzo starą tradycję uważały, że święto Wielkanocy należy obchodzić czternastego dnia księżyca, kiedy to Żydzi mieli obowiązek ofiarowania baranka, i że w każdym razie tego dnia, bez względu na to, jaki by to był dzień tygodnia, należy zakończyć post. Tymczasem wszystkie inne Kościoły na świecie nie trzymały się tej zasady, ale na podstawie tradycji apostolskiej, która do dzisiaj nie straciła swej mocy, zachowywały zwyczaj, że nie godzi się kończyć postów żadnego innego dnia, jak tylko w dniu Zmartwychwstania naszego Zbawiciela. W sprawie tej odbywały się synody i zgromadzenia biskupów, którzy jednomyślnie listami do wiernych całego świata ogłosili kościelną zasadę, że tajemnicy Zmartwychwstania Pańskiego nie należy świętować żadnego innego dnia, jak tylko w niedzielę i że tylko tego dnia wolno kończyć posty paschalne”.

Reklama

Z powyższego tekstu Euzebiusza dowiadujemy się zatem o istnieniu dwóch tradycji odnośnie do dnia obchodu Paschy. Izraelici obchodzili święto Paschy 14 dnia wiosennej pełni księżyca (14 nisan według kalendarza żydowskiego, który to miesiąc obejmuje okres od połowy marca do połowy kwietnia). Za tą datą opowiedziały się Kościoły Azji Mniejszej, w tym cieszący się szczególnym poważaniem Kościół w Efezie, powołując się na tradycję apostolską i regułę wiary, której najważniejszym świadkiem jest św. Jan Apostoł i Ewangelista. To właśnie Ewangelia według św. Jana umieszcza śmierć Jezusa, prawdziwego baranka paschalnego w dniu 14 nisan, w porze, kiedy Żydzi zabijali baranki na ucztę paschalną. W przekonaniu, że śmierć Chrystusa zastąpiła Paschę żydowską, kwartodecymanie (tak bowiem nazwano chrześcijan obchodzących Paschę 14 nisan, od łacińskiego quarta decima – czternaście) obchodzili Paschę, poszcząc w tym dniu i kończyli post celebracją Eucharystii po czuwaniu w nocy z 14 na 15 nisan.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Natomiast pozostałe Kościoły tak na Zachodzie, na czele z Rzymem, jak i na Wschodzie, na czele z Aleksandrią obchodziły Paschę Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa w niedzielę następującą po 14 nisan. Różnica dat obchodów Wielkanocy miała implikacje doktrynalne i dyscyplinarne, ponieważ kwartodecymanie w liturgii paschalnej podkreślali znaczenie męki Pańskiej oraz kończyli post przygotowujący do obchodów Paschy zawsze w dniu 14 nisan bez względu na dzień tygodnia.

Pierwsza konfrontacja dwóch praktyk liturgicznych miała miejsce za pontyfikatu papieża Aniceta (155-166), do którego udał się biskup Polikarp ze Smyrny w sprawie uzgodnienia jednej praktyki dla całego Kościoła. Obaj pozostali jednak przy swoich dotychczasowych tradycjach, jakkolwiek rozstali się w zgodzie i nie doszło do zerwania komunii kościelnej między Rzymem a Kościołami Azji Mniejszej.

Reklama

Spór uległ zdecydowanemu zaostrzeniu podczas pontyfikatu papieża Wiktora (193-203), ze względu na działalność prezbitera Blasta w Rzymie, który nakłaniał tamtejszych wiernych do obchodzenia Paschy 14 nisan. Wobec tego biskup Rzymu Wiktor, po zwołaniu synodu, napisał list do Polikratesa, biskupa Efezu, wzywając do obchodzenia Paschy w niedzielę i grożąc ekskomuniką, jeśliby się nie dostosowano do tego polecenia. Polikrates w imieniu Kościołów Azji Mniejszej odmówił podporządkowania się woli papieża, argumentując, iż zachowują one autentyczną tradycję apostolską.

W tak trudnym momencie w „imieniu braci z Galii” zainterweniował Ireneusz, biskup Lyonu. Sam, deklarując się jako zwolennik zasady, że Wielkanoc powinna być obchodzona w niedzielę, uważał za błędne tak surowe traktowanie praktyki kwartodecyman, opartej na autorytecie św. Jana i dopuszczonej przez poprzedników papieża Wiktora.

Dzięki temu wystąpieniu św. Ireneusza nie doszło do zerwania komunii kościelnej Kościołów Azji Mniejszej z Rzymem, choć w samym Wiecznym Mieście praktyka obchodzenia Wielkanocy 14 nisan została potępiona. Euzebiusz z Cezarei zamieścił następującą pochwałę postawy biskupa Lyonu: „Tak Ireneusz, który istotnie nie na darmo nosił swoje imię i czynnie szerzył pokój, upominał w ten sposób i przemawiał wśród Kościołów na rzecz pokoju. Pisał zaś listy nie tylko do Wiktora, ale równocześnie do bardzo wielu innych zwierzchników Kościołów w sprawie sporu, który rozgorzał”.

Ostatecznie w III wieku absolutną przewagę zyskała niedzielna celebracja Wielkanocy, a dokładny sposób obliczania jej daty usankcjonował Sobór Nicejski w 325 roku.

2018-03-21 09:42

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Jak chrześcijanie w pierwszych wiekach świętowali Wielkanoc?

[ TEMATY ]

Wielkanoc

Family News Service

O tym, jak Wielkanoc była przeżywana w pierwszych wiekach rodzącego się Kościoła, aby lepiej zrozumieć jej znaczenie dla chrześcijan, opowiada o. prof. Bazyli Degórski OSPPE, patrolog Papieskiego Uniwersytetu św. Tomasza z Akwinu i Instytutu Duchowości „Teresianum” w Rzymie.

W pierwszych wiekach obchody Wielkanocy skupiały się w całości na Wigilii Paschalnej. „Najstarsze świadectwo znajduje się w tzw. ‘Liście Apostołów’ z połowy II wieku” – mówi Family News Service o. prof. Bazyli Degórski. Dodaje, że dokument przedstawia uczniów obchodzących Wielkanoc podczas „nocy czuwania”, na pamiątkę śmierci Pana, którego uważa się za zmartwychwstałego i żyjącego. „List mówi, że o porze piania koguta czuwanie ma się zakończyć agapē, czyli Eucharystią, którą należy sprawować aż do ostatecznego przyjścia Pana” – wyjaśnia patrolog.
CZYTAJ DALEJ

Ktoś podszywa się pod kard. Grzegorza Rysia. Kuria ostrzega

Na Facebooku pojawił się profil o nazwie "Grzegorz Wojciech Ryś", który podszywa się pod ks. kardynała Grzegorza Rysia - poinformowała w sobotę Archidiecezja Łódzka. To już kolejna próba wykorzystania wizerunku metropolity łódzkiego w internecie - bez jego wiedzy i zgody.

"Na Facebooku pojawił się profil o nazwie +Grzegorz Wojciech Ryś+, który podszywa się pod ks. kardynała Grzegorza Rysia. Informujemy, że kard. Grzegorz Ryś nie prowadzi prywatnego profilu na Facebooku, a wspomniana strona nie jest przez niego autoryzowana ani administrowana. Prosimy o zgłaszanie tego profilu do Facebooka, aby zapobiec dezinformacji i ewentualnym nadużyciom" - ogłosiła w sobotę wieczorem Archidiecezja Łódzka w swoich mediach społecznościowych.
CZYTAJ DALEJ

Iść całym sercem za Chrystusem

2025-04-13 17:31

Ks. Wojciech Kania/Niedziela

Z sandomierskiego Rynku Starego Miasta wyruszyła uroczysta procesja z palmami, rozpoczynając obchody Niedzieli Palmowej.

Wierni zgromadzili się pod figurą Matki Bożej, gdzie Biskup Krzysztof Nitkiewicz poświęcił przyniesione palmy, a następnie odczytany został fragment Ewangelii o wjeździe Jezusa do Jerozolimy. Po modlitwie uformowała się procesja, która przeszła do bazyliki katedralnej, gdzie celebrowana była Msza świętą pod przewodnictwem Biskupa Ordynariusza.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję