Reklama

Niedziela Sosnowiecka

Z wizytą w Archiwum Diecezji Sosnowieckiej

Niedziela sosnowiecka 29/2016, str. 8

[ TEMATY ]

archiwum

diecezja

TZ

Księga ochrzczonych ze Szreniawy, Księga ochrzczonych z Chechła

Księga ochrzczonych ze Szreniawy, Księga ochrzczonych z Chechła

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Powstałe 1 października 2015 r. Archiwum Diecezji Sosnowieckiej w Będzinie obecnie gromadzi zasób archiwalny z terenu diecezji sosnowieckiej i regionu. W pierwszym etapie organizacji do archiwum zostały w większości przekazane duplikaty ksiąg metrykalnych z parafii. – Obowiązek rejestracji udzielanych chrztów oraz ślubów wprowadził Sobór Trydencki za pontyfikatu Piusa IV, na podstawie dekretu zatwierdzonego 11 listopada 1563 r. Genezy dekretu upatrywać należy w eliminowaniu z ówczesnej praktyki kościelnej małżeństw tajnych. Przyjęto wówczas, iż zawarty związek małżeński uznawany będzie za ważny tylko wówczas, gdy mężczyzna i kobieta nie mając żadnych przeszkód wyrażą wzajemną zgodę na ślub przed proboszczem oraz w obecności co najmniej 2 świadków. Jawność zawartego w ten sposób sakramentu małżeństwa wykazywać miały właśnie księgi ślubów. Ojcowie soborowi przyjęli także zapis, by zapisać fakt chrztu. W postanowieniach soborowych nie było jednak mowy o konieczności prowadzenia ksiąg zmarłych. Ten obowiązek wprowadziły dopiero w 1614 r. normy tzw. Rytuału Rzymskiego. Według nich każda parafia zobowiązana była do prowadzenia 5 serii ksiąg metrykalnych, a mianowicie: ochrzczonych, zaślubionych, pogrzebanych, bierzmowanych oraz spisu parafian, czyli księgi stanu dusz – mówi dyrektor Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach Halina Dudała.

Reklama

– W archiwum sosnowieckim najstarszą księgą metrykalną z zapisem ochrzczonych jest tzw. dudka z parafii Szreniawa, obejmująca lata 1676-1735. Jednym z najstarszych dokumentów jest również księga z parafii Chechło z lat 1681-1747. Pisane są one w języku łacińskim. Najmłodsze księgi, wytwarzane przez kancelarie parafialne, przywożone są wciąż do archiwum – mówi ks. Tomasz Zmarzły, dyrektor Archiwum Diecezji Sosnowieckiej w Będzinie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Historycznie patrząc proboszczowie parafii byli urzędnikami stanu cywilnego. W zaborze austriackim od 1782 r., w pruskim od 1794 r., a w rosyjskim oficjalnie od 1825 r. Obecny typ urzędów stanu cywilnego w Polsce powstał dopiero w XIX wieku, początkowo na ziemiach zaboru pruskiego w 1874 r., gdzie urzędnikami stanu cywilnego byli burmistrzowie lub wójtowie. Przedmiotem rejestracji były 3 rodzaje zdarzeń: urodzenia, śluby i zgony. W II Rzeczypospolitej zachowano systemy z poszczególnych dawnych państw zaborczych. W czasach Polski Ludowej w 1946 r. wprowadzono jednolitą świecką rejestrację stanu cywilnego, co doprowadziło do ostrego konfliktu między władzami kościelnymi i państwowymi. Głównym przedmiotem sporu było wprowadzenie ślubów cywilnych i rozwodów.

– Teren Zagłębia Dąbrowskiego należał do zaboru rosyjskiego, stąd wiele ksiąg pisanych jest w języku rosyjskim. Ciekawą formę mają księgi, gdzie w sposób opisowy rejestrowano narodzonych. Stanowi to niebywałą atrakcję dla historyków i genealogów – dopowiada ks. Zmarzły.

Archiwum Diecezji Sosnowieckiej w Będzinie ma charakter naukowo-kulturalny. Celem jego działalności jest służba Kościołowi i społeczeństwu poprzez nadzór, zarządzanie i kształtowanie zasobu archiwalnego stanowiącego dziedzictwo historii i kultury narodu oraz Kościoła. Archiwum realizuje swoje zadania i misję przede wszystkim poprzez przechowywanie i zabezpieczenie akt, udostępnianie materiałów archiwalnych osobom i instytucjom do tego upoważnionym.

Kancelarie urzędów parafialnych wytwarzające dokumenty stanowią część Narodowego Zasobu Archiwalnego (analogicznie podobnie jak obiekty zabytkowe), wpisując się w historię i dziedzictwo naszego narodu. Wytworzone dokumenty stanowią ewidencjonowany niepaństwowy zasób archiwalny, podobnie jak materiały archiwalne powstałe i powstające w wyniku działalności partii politycznych, organizacji politycznych, spółdzielczych i innych organizacji społecznych, innych kościołów i związków wyznaniowych. – Do bieżącej działalności kancelarii urzędu parafialnego potrzebne są dokumenty wytworzone w przeciągu 100 lat. Wcześniejsze archiwalia powinny zostać przekazane do archiwum historycznego, by odpowiednio je zabezpieczyć i przechowywać we właściwy sposób oraz udostępniać np. do celów naukowych. Powoli gromadzimy zasób archiwalny, mając nadzieję, że pojawienie się takiej instytucji jak archiwum diecezjalne przyczyni się do większego poczucia historii i narodowej tradycji – mówi dyrektor Archiwum Diecezji Sosnowieckiej.

2016-07-14 08:55

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Zapraszam pasjonatów historii

O digitalizacji ksiąg metrykalnych i bieżącym funkcjonowaniu Archiwum Diecezjalnego opowiada jego dyrektor ks. dr hab. Robert Kufel w rozmowie z ks. Adrianem Putem.

Ks. Adrian Put: Od kilku miesięcy zmagamy się z pandemią koronawirusa. Jak w tym czasie wygląda praca Archiwum Diecezjalnego?
CZYTAJ DALEJ

Haniebny transparent kibiców Maccabi Hajfa. Prezydent: Głupota, której nie tłumaczą żadne słowa

2025-08-15 22:38

[ TEMATY ]

Izrael

mecz

PAP/Waldemar Deska

„Głupota, której nie tłumaczą żadne słowa” - napisał prezydent Karol Nawrocki na platformie X reagując na antypolski transparent, który pojawił się na stadionie podczas meczu Rakowa Częstochowa z Maccabi Hajfa.

Spotkanie w ramach 3. rundy eliminacji piłkarskiej Ligi Konferencji odbyło w węgierskim Debreczynie. W trakcie spotkania kibice z Izraela wywiesili absolutnie skandaliczny transparent. Izraelscy kibice napisali:
CZYTAJ DALEJ

Bp Małyga: Człowiek ma nadzieję na przyszłość, gdy w swojej przeszłości jest w stanie zobaczyć, że Bóg działa

2025-08-16 11:32

ks. Łukasz Romańczuk

Biskup Maciej Małyga

Biskup Maciej Małyga

Około 1000 osób modlących się na różańcu przybyło do Henrykowa na Archidiecezjalną Pielgrzymkę. W Sanktuarium Matki Bożej Języka Polskiego sprawowana była Msza święta pod przewodnictwem biskupa Macieja Małygi.

Słowa pozdrowienia do pielgrzymów skierował o. Kazimierz Kmak, kustosz henrykowskiego sanktuarium. Zwrócił on uwagę na potrzebę modlitwy różańcowej oraz wyraził radość z powodu tak licznej grupy pielgrzymów.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję