Reklama

Niedziela Sosnowiecka

Z wizytą w Archiwum Diecezji Sosnowieckiej

Niedziela sosnowiecka 29/2016, str. 8

[ TEMATY ]

archiwum

diecezja

TZ

Księga ochrzczonych ze Szreniawy, Księga ochrzczonych z Chechła

Księga ochrzczonych ze Szreniawy, Księga ochrzczonych z Chechła

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Powstałe 1 października 2015 r. Archiwum Diecezji Sosnowieckiej w Będzinie obecnie gromadzi zasób archiwalny z terenu diecezji sosnowieckiej i regionu. W pierwszym etapie organizacji do archiwum zostały w większości przekazane duplikaty ksiąg metrykalnych z parafii. – Obowiązek rejestracji udzielanych chrztów oraz ślubów wprowadził Sobór Trydencki za pontyfikatu Piusa IV, na podstawie dekretu zatwierdzonego 11 listopada 1563 r. Genezy dekretu upatrywać należy w eliminowaniu z ówczesnej praktyki kościelnej małżeństw tajnych. Przyjęto wówczas, iż zawarty związek małżeński uznawany będzie za ważny tylko wówczas, gdy mężczyzna i kobieta nie mając żadnych przeszkód wyrażą wzajemną zgodę na ślub przed proboszczem oraz w obecności co najmniej 2 świadków. Jawność zawartego w ten sposób sakramentu małżeństwa wykazywać miały właśnie księgi ślubów. Ojcowie soborowi przyjęli także zapis, by zapisać fakt chrztu. W postanowieniach soborowych nie było jednak mowy o konieczności prowadzenia ksiąg zmarłych. Ten obowiązek wprowadziły dopiero w 1614 r. normy tzw. Rytuału Rzymskiego. Według nich każda parafia zobowiązana była do prowadzenia 5 serii ksiąg metrykalnych, a mianowicie: ochrzczonych, zaślubionych, pogrzebanych, bierzmowanych oraz spisu parafian, czyli księgi stanu dusz – mówi dyrektor Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach Halina Dudała.

Reklama

– W archiwum sosnowieckim najstarszą księgą metrykalną z zapisem ochrzczonych jest tzw. dudka z parafii Szreniawa, obejmująca lata 1676-1735. Jednym z najstarszych dokumentów jest również księga z parafii Chechło z lat 1681-1747. Pisane są one w języku łacińskim. Najmłodsze księgi, wytwarzane przez kancelarie parafialne, przywożone są wciąż do archiwum – mówi ks. Tomasz Zmarzły, dyrektor Archiwum Diecezji Sosnowieckiej w Będzinie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Historycznie patrząc proboszczowie parafii byli urzędnikami stanu cywilnego. W zaborze austriackim od 1782 r., w pruskim od 1794 r., a w rosyjskim oficjalnie od 1825 r. Obecny typ urzędów stanu cywilnego w Polsce powstał dopiero w XIX wieku, początkowo na ziemiach zaboru pruskiego w 1874 r., gdzie urzędnikami stanu cywilnego byli burmistrzowie lub wójtowie. Przedmiotem rejestracji były 3 rodzaje zdarzeń: urodzenia, śluby i zgony. W II Rzeczypospolitej zachowano systemy z poszczególnych dawnych państw zaborczych. W czasach Polski Ludowej w 1946 r. wprowadzono jednolitą świecką rejestrację stanu cywilnego, co doprowadziło do ostrego konfliktu między władzami kościelnymi i państwowymi. Głównym przedmiotem sporu było wprowadzenie ślubów cywilnych i rozwodów.

– Teren Zagłębia Dąbrowskiego należał do zaboru rosyjskiego, stąd wiele ksiąg pisanych jest w języku rosyjskim. Ciekawą formę mają księgi, gdzie w sposób opisowy rejestrowano narodzonych. Stanowi to niebywałą atrakcję dla historyków i genealogów – dopowiada ks. Zmarzły.

Archiwum Diecezji Sosnowieckiej w Będzinie ma charakter naukowo-kulturalny. Celem jego działalności jest służba Kościołowi i społeczeństwu poprzez nadzór, zarządzanie i kształtowanie zasobu archiwalnego stanowiącego dziedzictwo historii i kultury narodu oraz Kościoła. Archiwum realizuje swoje zadania i misję przede wszystkim poprzez przechowywanie i zabezpieczenie akt, udostępnianie materiałów archiwalnych osobom i instytucjom do tego upoważnionym.

Kancelarie urzędów parafialnych wytwarzające dokumenty stanowią część Narodowego Zasobu Archiwalnego (analogicznie podobnie jak obiekty zabytkowe), wpisując się w historię i dziedzictwo naszego narodu. Wytworzone dokumenty stanowią ewidencjonowany niepaństwowy zasób archiwalny, podobnie jak materiały archiwalne powstałe i powstające w wyniku działalności partii politycznych, organizacji politycznych, spółdzielczych i innych organizacji społecznych, innych kościołów i związków wyznaniowych. – Do bieżącej działalności kancelarii urzędu parafialnego potrzebne są dokumenty wytworzone w przeciągu 100 lat. Wcześniejsze archiwalia powinny zostać przekazane do archiwum historycznego, by odpowiednio je zabezpieczyć i przechowywać we właściwy sposób oraz udostępniać np. do celów naukowych. Powoli gromadzimy zasób archiwalny, mając nadzieję, że pojawienie się takiej instytucji jak archiwum diecezjalne przyczyni się do większego poczucia historii i narodowej tradycji – mówi dyrektor Archiwum Diecezji Sosnowieckiej.

2016-07-14 08:55

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Abp Ryś: Nasz grzech został przygwożdżony do krzyża!

[ TEMATY ]

abp Grzegorz Ryś

diecezja

Archidiecezja Łódzka

- Kiedy podchodzimy do krzyża, to otrzymujemy z niego miłosierdzie, bo to, co nas od Boga oddzielało, to co nie pozwalało nam się do niego zbliżyć, to zostało na krzyżu zabite. Nasz grzech został przygwożdżony do krzyża! – mówił abp Grzegorz Ryś. Metropolita łódzki przewodniczył w tamtejszej katedrze liturgii Męki Pańskiej.

- Szukasz pomocy od Boga, zmierz się ze swoim grzechem! Zobacz, że twój grzech jest zabity na krzyżu. Bóg rozwiązał twój problem tylko się otwórz na to rozwiązanie, na tę łaskę, która jest ku pomocy. Twój problem jest rozwiązany u źródła - mówił abb Ryś. Wskazywał, że Pan Bóg w Jezusie Chrystusie nie załatwia problemów człowieka nie powierzchownie lecz do samego dna: "tam gdzie one się rodzą, tam gdzie one mają swoje źródło, tam gdzie jest mój grzech" - tłumaczył
CZYTAJ DALEJ

Od czwartku w sporej części kraju upały. To jeszcze nie koniec lata

2025-08-25 13:55

[ TEMATY ]

upały

koniec lata

zmiana pogody

Adobe Stock

Od czwartku w dużej części kraju wrócą upały

Od czwartku w dużej części kraju wrócą upały

W czwartek do Polski zacznie napływać masa ciepłego powietrza, na sporym obszarze pojawią się upały – poinformowała synoptyk Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Dorota Pacocha. Dodała, że to nie jest jeszcze ostatni taki powiew lata.

W poniedziałek zachmurzenie małe i umiarkowane, na północnym wschodzie możliwe deszcze i burze z opadami do 20 mm. Temperatura umiarkowana, od 16 st. C na północnym wschodzie i Podhalu do 21 st. C na południu i około 17 st. C w centrum. Wiatr słaby i umiarkowany, podczas burz porywisty, w porywach do 50 km/h.
CZYTAJ DALEJ

Wigilia 26 sierpnia w Częstochowie

2025-08-25 21:36

[ TEMATY ]

Częstochowa

Jasna Góra

procesja

wigilia uroczystości 26 sierpnia

Maciej Orman/Niedziela

Nieszpory w bazylice archikatedralnej Świętej Rodziny, procesja Alejami Najświętszej Maryi Panny i Msza św. na szczycie jasnogórskim wieńcząca nowennę – w ten sposób wierni celebrowali w Częstochowie wigilię uroczystości NMP Częstochowskiej.

Witając mieszkańców miasta oraz pielgrzymów, o. Marcin Ciechanowski, paulin, podprzeor klasztoru na Jasnej Górze, przypomniał, że tegoroczna nowenna przed uroczystością wpisała się w Rok Jubileuszowy 2025, w jubileusz 100-lecia Kościoła częstochowskiego oraz w rozpoczynającą się 26 sierpnia peregrynację obrazu nawiedzenia w diecezji sosnowieckiej. – Przyjdzie do was Matka Boża, niosąc Jezusa, bo zanim nauczył się chodzić i zanim wypowiedział pierwsze słowo, już przyszedł do człowieka właśnie w Maryi. Ona była pierwszym apostołem, tak więc spotykając Maryję, nie da się uniknąć spotkania z Jezusem i doświadczenia Jego miłości. Tego doświadczenia wam życzę, dziękując za waszą obecność – powiedział o. Ciechanowski.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję