Zmiana granic Polski po II wojnie światowej, będąca wynikiem decyzji zwycięskich mocarstw, spowodowała ogromne przemieszczanie się Polaków. Migracja odbywała się z utraconych ziem na Wschodzie, na nowo przyznane Ziemie Zachodnie. W 1945 r. do Gryfina nad Odrą przybyła duża grupa Polaków z powiatowego miasteczka Kałusz, położonego w województwie stanisławowskim. W grupie tej był ks. Jan Palica, proboszcz tamtejszej parafii rzymskokatolickiej.

Uroczystości rozpoczęły się 12 września Mszą św. sprawowaną w kościele pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gryfinie. Świątynię wypełnili pionierzy ziemi gryfińskiej, lokalne władze, delegacje z Kałusza, Raciechowic, Gartz, Polic, Bań, gminy Widuchowa. Były poczty sztandarowe szkół, stowarzyszeń i instytucji, chór „Res Musica”, mieszkańcy Gryfina. Wśród obecnych byli były wicepremier Longin Komorowski i przewodniczący NSZZ „Solidarność” regionu Pomorza Zachodniego Mieczysław Jurek. Modlono się za osadników i ks. J. Palicę.

Liturgii przewodniczył ks. prob. kan. Stanisław Helak w koncelebrze kilku duchownych. Wśród nich byli jego poprzednicy ks. prał. Bronisław Kozłowski oraz ks. Roman Stadnik (jest obecnym proboszczem parafii rzymskokatolickiej pw. św. Walentego w Kałuszu na Ukrainie). W kazaniu ks. S. Helak mówił o życiu pierwszego proboszcza parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gryfinie ks. Jana Palicy (jego osobie poświęcimy wkrótce osobny artykuł). Mówił o przywiezionym przez przesiedleńców obrazie Matki Bożej z Kałusza, o ich nadziei na powrót w ojczyste strony i jej powolnym wygaśnięciu.

Po Mszy św. w przedsionku kościoła odsłonięta została tablica poświęcona pamięci ks. J. Palicy i pierwszych osadników. Odsłonili tablicę ks. prał. B. Kozłowski, ks. R. Stadnik i burmistrz miasta Mieczysław Sawaryn. Tablicę ufundowali członkowie Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”.

Dalej uroczystości przeniosły się na pięknie w ostatnich latach zagospodarowane nabrzeże Odry, dokąd uczestnicy przeszli pochodem z kościoła z towarzyszeniem młodzieżowej orkiestry dętej z Płot. Burmistrz M. Sawaryn dziękował osadnikom za budowanie w trudzie nowego życia w nowym miejscu, na ziemi gryfińskiej. Każdemu z obecnych na uroczystości pionierów wręczał pamiątkowy medal i podziękowanie. Uhonorowani zabierali głos, dzieląc się swoimi wzruszającymi wspomnieniami z minionych lat. Na nabrzeżu w hołdzie pionierom posadzono drzewo i wykonano pamiątkowe zbiorowe zdjęcie mieszkańców Gryfina.

Wieczorem na moście przez Odrę i w jego okolicach 200 rekonstruktorów w mundurach z epoki odtworzyło bitwę pod Arnhem nad Renem w Holandii. Była to największa operacja wojsk spadochronowych podczas II wojny światowej, rozegrana we wrześniu 1944 r. (o kryptonimie Market Garten). Wzięła w niej udział 1. Samodzielna Brygada Spadochronowa gen. Stanisława Sosabowskiego, jednostka Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (w nieudanej z winy brytyjskiego dowódcy operacji z 1674 żołnierzy straciła ich ona 434). Udział broni i pojazdów z epoki, skoki spadochroniarzy i zrzuty zasobników, efekty pirotechniczne stworzyły dla licznej, kilkutysięcznej widowni atrakcyjne widowisko. Z pewnością było ono jednym z największych pokazów historycznych w regionie zachodniopomorskim.