Fenomen Końskich – dlaczego właśnie one?

Kiedy w 2020 roku prezydent Andrzej Duda zorganizował w Końskich „debatę bez konkurencji”, wielu obserwatorów podśmiewało się z tego wydarzenia. Z jednej strony – był to pomysł taktycznie przemyślany: zamiast stanąć do starcia z Rafałem Trzaskowskim w telewizyjnym studiu, prezydent przyjechał do serca Polski powiatowej i przemówił do swoich wyborców bez ryzyka, za to z wyraźnym przekazem: „jestem blisko ludzi”.

Choć krytykowane, to wydarzenie miało ogromną siłę symbolu. Końskie stały się nie tylko punktem na mapie, ale symbolem Polski lokalnej, tradycyjnej, „zwykłej” – czyli tej, która decyduje o wynikach wyborów. To tutaj bije serce elektoratu, który niekoniecznie żyje debatami w mediach społecznościowych, ale konsekwentnie chodzi na wybory. Końskie to nie Warszawa, Gdańsk czy Kraków – i właśnie dlatego mają znaczenie.

Końskie jako scenografia narodowego dramatu

Od tamtej pory każde większe starcie polityczne zaczęło się ocierać o Końskie – czy to realnie, czy symbolicznie. Kandydaci chcą pokazać, że nie boją się wyjść „do ludu”, że potrafią przemawiać nie tylko do wielkomiejskich elit, ale do ludzi z rynku, z targu, spod kościoła. Końskie urosły do rangi „scenografii narodowego dramatu”, w którym każdy chce zagrać główną rolę. To nie tylko miasteczko – to rodzaj mentalnego krajobrazu, który politycy próbują oswoić i uczynić „swoim”.

Debata Trzaskowski–Nawrocki: powrót do Końskich

W tym kontekście nie dziwi, że proponowana debata Rafała Trzaskowskiego z Karolem Nawrockim – prezesem IPN, coraz częściej przymierzanym do politycznej ekspozycji – ma odbyć się właśnie w Końskich. Dla Trzaskowskiego może to być próba pokazania, że potrafi rozmawiać nie tylko z liberałami z Żoliborza, ale i z mieszkańcami mniejszych ośrodków. Dla Nawrockiego – być może moment wejścia na poważnie do gry, jako „człowieka tradycji”, reprezentanta konserwatywnego porządku, który przemawia językiem zrozumiałym poza bańką Twittera. Tym bardziej zastanawia fakt, że Trzaskowski chce debatować na rynku – tuż obok zabytkowego kościoła pw. św. Mikołaja, w którym znajdują się relikwie Krzyża Świętego, otaczane przez mieszkańców szczególną czcią. To małe kawałeczki drzewa zatopione w górskim krysztale, umieszczone są one w centrum srebrnego krzyża. To symboliczne miejsce dla ludzi głęboko zakorzenionych w tradycji i wierze – a przecież mówimy o polityku, który jeszcze niedawno zdejmował krzyże ze ścian urzędów i kwestionował rolę religii w przestrzeni publicznej. Taka decyzja wygląda więc na dwulicowy gest – próbę wejścia na konserwatywny grunt bez zrozumienia jego głębszego sensu, a może nawet próbę politycznego kamuflażu.

Tymczasem mieszkańcy Końskich to w przeważającej mierze ludzie prawicy – przywiązani do wartości rodzinnych, do Kościoła, do historii Polski, którą noszą w sercach, nie tylko w podręcznikach. Od lat w wyborach do powiatu wygrywają ludzie prawicy. Próba zyskania ich zaufania powierzchownym gestem może się skończyć zupełnie odwrotnym efektem.

Czy do tej debaty faktycznie dojdzie – czas pokaże. Ale już sama „propozycja lokalizacji jest deklaracją”. Debatując w Końskich, obaj politycy wpisują się w większą narrację: kto przemówi do Polski „prawdziwej”, kto zdobędzie zaufanie nie tylko aktywistów, ale i emerytów, kierowców, nauczycieli z małych miejscowości.

Końskie – Polska w pigułce

Bo Końskie to więcej niż punkt na mapie. To Polska, która nie krzyczy na marszach, nie występuje w panelach eksperckich, ale „w milczeniu wrzuca kartę do urny”. To wyborcy, których nie da się kupić modnym hasłem – ale których można przekonać autentycznością, prostotą przekazu, szacunkiem do tradycji.

Może więc nie trzeba się śmiać z Końskich. Może to właśnie Końskie pokazują, że demokracja dzieje się nie tam, gdzie jest najgłośniej, ale tam, gdzie ludzie po cichu decydują o losach kraju.

To pisałem ja, urodzony w powiecie koneckim.